Eski terbiye kitaplarından birinde "Zihin bir meleke-i umumiyyedir ki nefs anınla kesb-
i ma'rifet eder. Ma'rifet veya ma'lümât (ise) ruhun bir fiilidir bir vâkıadır."(71) denilmektedir.
Günümüz eğitim sözlüklerinde ise çeşitli tariflere rastlanmaktadır. Birkaçını sıralayacak
olursak;
"Zihin bilincin irade ve heyecan karışmadan algılama ve düşünme kısmı anlayış ve
kavrayıştır."(72)
"Zihin her türlü bilinçlilik ve zekâ biçimlerini anlatan genel bir terimdir."(73)
"Zihin anlama bilme ve unutmama kuvvetidir."(74)
Zihnî gelişimin hangi yaşta başladığı kesin sınırlarla belirlenemez; arıcak bazen birinci
yaşın sonunda fakat çoğu kere ikinci yaşın başlarında beliren yürüme hareketleri eşyayı
birbirinden ayırdetme ve dildeki gelişmeye çocuğun zihnî güçlerinin faaliyet ve inkişâfı
gözüyle bakılabilir.(75) Bu inkişâf başladığı andan itibaren gelişme ve olgunlaşma
gösterecektir. Bu süreç içinde ise zekâ taklit hayâl ve dil gibi diğer zihnî güçler ortaya
çıkacaktır.
Biyolojik gelişme gibi zihnî gelişme de önceden bilinebilen bir sıra takip etmekte
doğuştan mevcut olan bazı kabiliyetlerin ortaya çıkması ve bunlara yenilerinin eklerımesiyle
kendini göstermektedir. Sözgelimi doğuştan konuşma kabiliyetine sahip olan bebek
başlangıçta birtakım manasız seslerden sonra heceler ve kelimelerle cümleler
kurabilmektedir.(76)
Zihnî gelişim içinde sırasıyla zekâ ve gelişiminden dil gelişimi ve çocuk zihniyetinin
temel yapılan olarak bilinen Egosantrizm ile Artifısializm'den bahsedeceğiz.
71. Necmeddin Sâdık. İlmi Terbiye-i Etfâl İst. 1333 s. 37.
72. Pars Tuğlacı Okyanus İst 1972 VI 3093.
73. R. Alaylıoğlu-A. Oğuzkan Ansiklopedik Eğitim Sözlüğü İst 1976 s. 348.
74. Ferit Develioğlu Osmanlıca-Türkçe Lûgat Ank. 1970 s. 1428.
75. Egemen age s. 103.
76. Samuk age s. 2
