Mantar üretiminin önemli aşamalarından birisi de kompostun fermantasyonundan
sonra misel ekimi öncesi, misellerin gelişmesi için uygun bir ortam elde etmek ve mantar
misellerine zarar veren hastalık ve zararlıları öldürmek amacıyla pastörizasyon işleminin
yapılmasıdır.
Pastörizasyona hazır kompost aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
Kompostun rengi siyahımsı, kahverengi yeşil ve saplar parlak görünümde olmalıdır.
Saplar elle kolay kopmalıdır.
Kompost ele yapışmamalı ve elle sıkıp bırakınca tekrar gevşek hâl almalıdır.
Kompost % 70-72 oranında nem içermelidir.
Amonyak kokusu belirgin bir şekilde hissedilmelidir.
Kompostun pH seviyesi 8,0-8,2 civarında olmalıdır.
Kuru yerlerde daha fazla olmak üzere beyaz actinomycetes gelişimi görülmelidir.
Kompostun azot içeriği % 1,8-2,0 civarında olmalıdır.
Buharla veya kompostun kendi ısısı ile pastörizasyon:
At gübresi ile hazırlanan kompost 10. gün; buğday veya çeltik sapı ile hazırlanan
kompost ise yaklaşık 16. gün pastörize odasına alınır.
Kompost pastörize odasındaki ızgaralar üzerine kütle hâlinde 1,8-2 metre yükseklikte
homojen bir şekilde yığılır. Kompostun üst yüzeyinde ise 1,5 metre boşluk bırakılır.
Kompost başlangıçta 60 oC’de 10-12 saat süreyle tutularak mantar misellerine zararlı
tüm hastalık ve zararlıların yok edilmesi sağlanır. Bu işleme pastörizasyon denir.
Daha sonra 5-6 gün süreyle kompostun 50-55 oC sıcaklıkta tutulma işlemi vardır.
Buna da kompostun olgunlaştırılması işlemi denir. Komposttan amonyak kokusu tamamen
atıldığında pastörizasyona son verilir.
Kompostun buharla pastörizasyon yapılışı
Kimyasal yolla pastörizasyon (metil bromid- bakır sülfat):
Buharla pastörizasyon olanağı bulunmayan küçük işletmeler kimyasal yolla
pastörizasyon yöntemini kullanır. Bu yöntemde kompost hazırlama süresi daha uzundur.
Yaklaşık 24 gündür.
Misel ekimi yapmak için komposttaki amonyak kokusunun tamamen uzaklaşmış
olması gerekir. Bunun için kompost iki günde bir aktarılır. 24. günde 40 cm yükseklikte ve
2.5 m genişliğinde platform üzerine yayılır. Kullanılacak metil bromid miktarı 1m3 kompost
için 80 g ölçüsü ile hesaplanır. Metil bromid çok zehirlidir. O nedenle kutunun tamamı bir
kez de kullanılır. Kutu kapağı açılmadan kompostun üstüne yerleştirilir. Daha sonra
kompostun üzeri plastikle örtülür ve hava ile temasın önlenmesi için plastiğin kenarına
ağırlıklar konur. Örtü altındaki metil bromid kutusu üstten vurularak patlatılır ve bu şekilde 2
gün bekletilir. Sonra kompostun üzeri açılarak birkaç kez aktarılır. Metil bromid kokusu
gidinceye dek aktarmalara devam edilir.
https://www.kursu.biz/mantar-yetistiriciligi
