Korku
Duygusal gelişimin içinde yer alan diğer bir duygu da korkudur. Korku canlı varlıkların
görünen ve görünmeyen tehlikeler karşısında gösterdikleri en tabiî tepkidir denilebilir.
Psikologlar çocukluk çağında sık sık görülen bu ruhsal durumu canlıyı uyaran ve kendi
savunmasını sağlayan yararlı bir mekanizma olarak görmekte(62) ve korkuyu "hem
kaçınılmaz hem de temel bir duygu" olarak nitelemektedirler. (63)
Doğduğu andan itibaren çevresiyle çeşitli ilişkiler içine giren çocuk için herhangi bir
korku objesi söz konusu değildir. Genellikle çocuklarda korkular 2-3. yaşlarda ortaya
çıkmaktadır. Bu yaşlar ise zihnî gelişimin başladığı çağa rastlamaktadır.(64) Bu yaşlarda
ortaya çıkan korkuların da ne kadarının telkin neticesi ne kadarının içgüdüsel olduğu
tartışılabilir. Nitekim yapılan araştırmalarda küçük çocukların sadece kulakları dibinde
duydukları kuvvetli bir ses ve dengelerini kaybederek düşmekten korktukları ortaya
çıkmıştır. (65)
Korkular genellikle yaşa paralel olarak artmaktadır. Ancak bir çocuğun ne zaman ve
neden korkacağını tesbit etmek oldukça zordur. Çünkü korkunun meydana gelişinde çevre
şartları geçmiş yaşantılar ve o andaki psiko-fizyolojik durum rol oynamaktadır. Meselâ: Köy
çocukları incelenmiş ve korkuya sebep olan faktörün % 75'ini hayvanların oluşturduğu
tesbit edilmiştir; erkek çocuklar vahşi hayvanlardan kız çocuklar ise böceklerden
korkmaktadır. (66)
Yapılan bir diğer araştırmada çocukların korktukları konular şu şekilde sıralanmıştır.
(67)
-Karanlık (çatı katı bodrum) hayvanlar (köpek yılan vb.) % 96
-Bedenî sakatlıklar % 95.
-Hayaletler cinler dışarıdan eve zorla giren insanlar % 91.
-Otoriter kişiler % 82.
-Korkulu düşler % 81.
-Yabancılar kötü insanlar % 80.
-Anne ya da baba tarafından terkedilmek % 63.
-Su deniz nehir % 41.
-Gök gürültüsü şimşek % 39.
Bu tesbitler ışığında çocukta korku uyandıran objeler üç grupta toplanabilir.
1. Çocuğun yalnız kalması.
2. Karanlıkta bulunması.
3. Kendisine âşinâ olduğu bir kimsenin yerine başka bir yabancıyı görmesi.(68)
Çocuklarda rastlanılan korkuların % 90'ının hatalı ve yanlış eğitimden kaynaklandığı
gerçeği(69) bizi korkunun en önemli nedeninin bunlar olduğu sonucuna götürmektedir.
Çünkü hakkında hiçbir fikre sahip olmadığı herhangi bir şeyi çocuk -telkin vasıtasıyla-
sevebilir veya ondan korkabilir. Nitekim bunu doğrulayıcı mahiyette olan şu hadiseyi
zikretmek mümkündür.
Bir kız çocuğuna altı aylıkken oynaması için zehirsiz bir yılan verilmiştir. Bundan
sonraki yıllarda da yılanla birlikte olan ve onunla bir oyuncak gibi oynayan çocuk yetişkin
bir kız olduğunda bütün yılanlara korkmadan yaklaşabilen biri haline gelmiştir. (70)
Bu bilgiler çocukların Allah cehennem vb. korkularının olmadığını göstermekte ve bizi
bu korkuların genellikle yetişkinlerin hatalı telkinlerinden kaynaklandığı sonucuna
ulaştırmaktadır.
62. Yörükoğlu age s. 9 220.
63. Jersild age s. 373; İbrahim A. Gövsa Çocuk Psikolojisi tst. 1940. s. 192 64. Russel
age s. 18.
65. Fikret Kanad Ailede Çocuk Terbiyesi İst. 1976 s. 76 vd.; Russel age s. 77.
66. Yavuzer age I 39.
67. Hans Zulliger Çocuklarımızın Korkuları (çev. K. Şipal) İst. 1975 s. 91 92.
68. Zulliger age s. 12; Jersıld age s. 381 vd.
69. Kanad age s. 79.
70. N. Munn Psikoloji (çev. .N. Tendar) İst 1975 s. 99
