ÖSYM'de Kullanılan Kavram ve Tanımlar
Yükseköğretim: Ortaöğretime dayalı ve en az dört yarı yılı kapsayan her kademedeki eğitim öğretimin tümüdür. Yükseköğretimde önlisans, lisans ve lisansüstü düzeylerde eğitim yapılmaktadır.
Önlisans: Ortaöğretime dayalı dört yarı yılı kapsayan ve ara insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan yani lisans öğretiminin ilk kademesini oluşturan bir yüksek öğretimdir.
Lisans: Orta öğretime dayalı en az 8 yarıyıllık (4 yıl) programı kapsayan bir yüksek öğretimdir. Lisans düzeyinde örgün, açık ve dışarıdan (ekstern) eğitim verilmektedir. Bu eğitim türleri aşağıda tanımlanmıştır.
Örgün Eğitim: Öğrencilerin eğitim-öğretim süresince ders ve uygulamalara devam etme zorunlu-luğunda oldukları bir eğitim-öğretim türüdür.
Açık Eğitim: Öğrencilere radyo, televizyon ve benzer eğitim araçlarıyla yapılan bir eğitim türüdür.
İkinci Öğretim: Bazı yükseköğretim kurumlarında normal-örgün, önlisans ve lisans programlarının bir kısmının eşdeğeri programlar açılmakta ve bu programlar örgün eğitim saatleri dışındaki zamanlarda (Akşam saatlerinde, hafta sonunda) yürütülmektedir. İkinci öğretim adı verilen bu programlara kabul edilen öğrenciler, normal öğretim öğrencilerinden daha yüksek öğrenim harcı öderler.
Lisansüstü Eğitim: Yüksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık ve sanatta yeterlik eğitimini kapsar.
Yüksek lisans (Bilim uzmanlığı, master, yüksek mühendislik, yüksek mimarlık): Bir lisans öğretimine dayalı en az iki yarı yıl süren 12 kredilik eğitim-öğretim ve alanla ilgili araştırmanın sonuçlarını ortaya koyacak bir tez gerektiren yükseköğretimdir.
Doktora: Lisansa dayalı en az altı veya yüksek lisansa dayalı en az dört yarı yıllık programı kapsayan ve orijinal bir araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.
Tıpta Uzmanlık: Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen esaslara göre yürütülen ve tıp doktorlarına belirli alanlarda özel yetenek ve yetki sağlamayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.
Sanatta Yeterlilik: Lisansa dayalı en az altı, yüksek lisansa dayalı en az dört yarı yıllık programı kapsayan ve orijinal bir sanat eserinin ortaya konulmasını, müzik ve sahne sanatlarında ise üstün bir uygulama ve yaratıcılığı amaçlayan doktora düzeyinde lisans üstü bir yükseköğretim eşdeğeridir.
Açıklanan düzeylerde eğitim-öğretimin sürdürüldüğü yükseköğretim kurumları ve tanımları aşağıda verilmiştir.
Üniversite: Yüksek öğretim kurumlarının temel birimi olan üniversite, kendisine bağlı fakülte, yüksekokul, konservatuar, meslek yüksekokulları ve enstitülerle bunların alt bölümlerinden oluşmaktadır.
Fakülte: Bir üniversiteye bağlı olarak yüksek düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma yapan ve bunları yayımlayan kendisine birimler bağlanan bir yükseköğretim kurumudur. Örneğin; Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi
Yüksekokul: Belli bir mesleğe yönelik eğitim-öğretime ağırlık veren, bir Fakülte veya doğrudan Rektörlüğe bağlı olan bir yükseköğretim kurumudur. Örneğin; Cumhuriyet Hemşirelik Yüksekokulu ve Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Maliye - Meslek Yüksekokulu.
Fakülte ve Yüksekokullarda şu akademik birimler bulunur:
Bilim Dalı-Sanat Dalı: Bilim dalı veya sanat dalı bilimin veya sanatın belli bir alanında eğitim, öğretim, araştırma ve uygulama faaliyetlerinin yürütüldüğü en küçük akademik birimdir.
Anabilim Dalı - Anasanat Dalı: Anabilim veya anasanat dalı en az bir, birçok yerde birden fazla, birbirine yakın bilim veya sanat dalını kapsayan, eğitim, öğretim, uygulama ve araştırma faaliyetlerinin yürütüldüğü en küçük akademik birimdir.
