Türkçe adi
ALOE VERA
Türkçe Diger Adlari
Agu - Azvay - Barbados Sari sabiri - Curacao Sari sabiri - Sabirlik - Sari sabir - Testere bitkisi
Latince Adi
Aloe Barbadensis
Ingilizce adi
Aloe Vera
Diger Adlari
Aloe arborescens miller - Aloe Barbados - Aloe Indica - Barbadensiz Miller - Çöl Zambagi - Ölümsüzlük Bitkisi
Familyasi
Liliaceae
Tanimi :
Botanik Bilgisi
Boyu 30 - 60 cm civarinda her zaman yesil olan, zambakgiller familyasindan çok yillik bir Afrika bitkisidir. Yapraklari etli ve uzun olup uçlara dogru kiliç gibi sivrilesir, soluk yesil renkli yapraklarinin kenarlarinda sivri dikenleri vardir. Kirilmis yapraklari içinde saydam, jelatinimsi bir bitki özü gözükür. Bitkinin tabani yukariya dogru çiçek gibi açilan bir gövdeye sahiptir. Burada sivri dikenler, trompet gibi açan çiçekler ve çogalmayi saglayan yan dallar bulunur. Çiçek sapi ortadan tek çikar ve 135 cm ye kadar yükselebilir, bunun ucunda uzun bir çiçek salkimi bulunur. Meyvasi çok sayida çekirdek içeren üçgen seklinde bir kapsüldür. Yilin büyük kisminda açar. Sarkik çiçekleri saridan turuncu ve eflatuna kadar degisen renklerdedir. Amerika ve Japonyada kültür bitkisi olarak yetistirilmektedir. Aloe arborescens, Aloe barbadensis, Aloe perryi, Aloe vahombe ve Aloe ferrox aloe'nin botanik olarakbenzer türleri olup en degerlisi Aloe barbadensis'dir.
Kokusu - Tadi
Bitki yapraklarinin öz suyu kendine has kokulu ve acimsidir.
Faydalari :
Aloe jeli denilen sivi, yapraklarin güneste bekletilerek veya isitilmasi ile elde edilir. Koyu kahve renklijelatinimsi parçalar halindedir. Suda kismen, alkolde tamamen çözünür. Agizdan veya yüzeysel olarak kullanilabilir. Aloe konsantre ise Aloe jelinin suyu uzaklastirilip dondurularak kurutulmus sekli olup oral olarak kullanilir. Bir de yine oral olarak kullanilan Aloe Vera latex ürünü elde edilir. Bu aloe'nin suyu buharlastirilip alindiktan sonra yapraklarda kalan kismidir ve daha ziyade antrakinon türevlerini içerir.Yapiskan, aci, sari bir sividir. Vücudumuz için gerekli olan 22 amino asitten 20 tanesialoe vera'da bulunmaktadir. Bu aminoasitlerden 7 si, vücudun üretemedigi,diyet yolu ile temin edilen 8 adet aminoasit grubundandir. Antrakinon grubundan anti - bakteriyel, aneljezik, anti - fungal, anti - viral olan Aloin ve Emodin içerir. Içerigindeki saponisler bakteri, mikrop, mantar ve pamukçuga karsi kuvvetli bir anti - septiktir Bagisiklik sistemini güçlendirici uzun polisakarin zinciri ve anti - viral özellikli Acemannan sayesinde beyaz kan hücrelerini uyararak bagisiklik sistemini düzenler. Iltihaplanmayi önleyeyicietken maddeler olan sterolleri (chosterol, campesterol, lupcol, sitesterol) bulundurur. Özellikle Lupcol anti - septik ve agri kesiciolarak vücutta çalisir. Aloe vera'da aspirinin ana ham maddesine benzer, iltihaplara karsi etkili, agri kesici(analgesic), ates düsürücü ve kani sulandirici etkileri olan salycylic asit bilesigi vardir. Aloe vera'da sindirimi kolaylastiranlipaz ve proteaz enzimleri yani sira iltihaplari yok eden carboxypeptidase enzimini de bulunmaktadir.
Anti - kanser aktivitesi
Kanserli dokularin büyümelerinin engellendigini gösteren bir çok çalisma yapilmis olup bu özelliklerinden tibbi bakis tarzi bölümünde daha detayli olarak bahsedilmektedir.
Anti - virüs aktivitesi
Kizamik, herpes ve HIV e karsi aktivite görülmüstür. Bu etkilerin bir kisminin immün sistemin aktivasyonundan olabilecegi düsüncesi de gündemdedir.
Hepatit
Aloe vera hepatit yüzünden hasara ugramis karaciger hücrelerini tamir eder.
Immün sistemi
Hücresel Bagisiklik mekanizasindaki T hücrelerini uyarir. Kan hücrelerinde lökosidlerin sentezini arttirir.Direkt kemik iligine etki eder. makrofaj hücrelerininyabanci cisimleri içerisine alarak yutma ve yok etme faaliyetlerini arttirir. Hücrelere canlilik verir. Interlökün sentezinin arttirilmasi sonucunda yabanci
maddelere karsi T ve B lenfositlerinin hareketini arttirir.
Kemik erimesi
Gerek kadinlar ve gerekse erkeklerde ki kemik erimelerinde hem kemiklerdeki yikilmayi engellemekte ve hem de hizli bir hücre tamiri yaparak aksiyel kemik yogunlugunu da arttirmaktadir. Daha hizli bir tedavi için omega 3 ve 9 içeren balik yagi da takviye olarak alinmalidir.
Kollestrol
Kollestrol LDL yi karacigere tasiyarak orada yok edilmesini sagliyan HDL Hücrelerinin oraninin arttigi gözlemlenmistir. Dolayisiyla toplam kollestrol oraninda düsme saglanir.
Mantarlar
Mantar enfeksiyonlarindaaloe vera ile yeniden üreyen deri dokularina enfeksiyonun bulasmadigi ve bu sekilde eski hücrelerin tendürdiyot ile dezenfekte edilerek dökülüp yerine yeni hücrelerin olusturulmasiyla mantardan kurtulunmaktadir.
Pamukçuk
Agizda pamukçuk yapan maya hücrelerinin(candida albicans) üremesini durdurmaktadir.
Sedef
Uzun süreli bir tedavi gerektirmektedir. Ancak neticede iyilesmektedir.
Sindirim sistemi
Oral yolla alindiginda yaralarda basarili olmustur. Bagirsak pasaj zamanini düsürür ve sindirimi hizlandirir. Bagirsak bakteri florasinin daha iyi çalismasini saglar. Protein sindirimini ve emilimini arttirir. Kandaki alkol seviyesini düsürür.
Seker hastaligi
Azalmis insulin salinimi ile karakterize edilen bir karbohidrat metabolizma bozuklugudur. Aloe vera nin insulin üretimini aktive ederek kan sekerini azalttigi ve seker hastaligi yüzünden geç iyilesen yaralari çabuk iyilestirdigi tesbit edilmistir.
Vitiligo
Derideki melanosit hücrelerinin hasar görüp deride beyaz lekeler olusmasina vitiligo denir. Vücut oto immün antikorlar üretir ve bunlar hasara sebep olurlar. Aleo vera bu çarpik üretimi düzenleyerek onlarin ortadan kalkmasini ve kil foliküllerinde hala ölmemis melanositler varsa onlarin olusumunu hizlandirarak pigmentlerin yeniden eski hale dönmesini saglar. Bu hususta diger bir teoride aloe veranin süper oksitlerolusumunu engelleyerek onlarin melanositler üzerindeki etkisini ortadan kaldirarak hücrelerin yeniden aktivasyonuna kavustugu seklindedir.
Yaniklar - Yaralar
Her türlü sicak, soguk ve radyasyon yaniklari ve iltihapli yaralardahücreleri hizli bir sekilde iyilestirir,
agrilari azaltir, siskinligi giderir, kaliteli bir doku olusmasini saglar.
Yan Etkileri :
Aloe vera latex, uterusda kan dolasimini arttirdigindan menstrüasyon dönemlerinde veya ay döneminin kanamalarin fazla arttigi günlerinde kullanilmamalidir. Hamile ve emziren kadinlar ile kronik ishal veya karin agrisi problemi olanlarin Aleo Vera? yi kullanmalari tavsiye edilmemektedir.
TibbiBakis Tarzi:
Agiz sagligi
Aloe Vera suyu jeli ile günde 3 kere agiz çalkalanirsa agizdaki ülserlerin iyilesmesi hizlanir.
Anti - toksikligi
Radyasyon terapisi sirasinda deriye sürüldügünde karsi etki yapar, cildi yanmalardan korur.
Aloe vera,cyclooxygenase aktivitesini engeller.
Aloe vera, içeriginde bulunan magnezyum laktat yüzünden mast hücrelerindeki histidine decarboxylaseenziminin aktivasyonunu engeller.
Aloe vera, prostaglandin E2yag asidinin üretimini engeller.
Aloe vera, bradykinin sinirsel peptidini baski altinda tutar.
mast hücrelerinin histamin salgilamasini engeller.
Deri
Jel olarak sürüldügünde çibanlarin iyilesmesini hizlandirir.
Jel olarak sürüldügünde sivilceleresebep olan propionibacterium acnes bakterisini öldürür.
Konsantre aloe vera suyu 1 ay, günde bir defa sürüldügünde actinic keratoses'lerin iyilesme süreciniçabuklastirir(anektodal raporlardan).
Aloe vera jeli yaniklarin iyilesmelerini hizlandirir.
Aloe vera jeli cutaneous leishmaniasis(bir çesitleishmania)lezyonlarinin iyilesmesini hizlandirir.
Kozmetikte dermabrasion neticesi soyulan cilde 12 saatte bir sürülen aloe jeli iyilesme süresini çokhizlandirir. 72 saatlik bir süreçte oldukca iyi neticeler alinir.
Ciltteki, erythema gibi iltihaplanmalari engeller.
Aloe vera jeli sürüldügünde akut veya kronik alerjik reaksiyonlar neticesi olusan kasintili deri döküntülerinin iyilesmesini çabuklastirir.
Böcek isirma veya sokmalarinda olusan kasinti ve yanmalari azaltir.
Aloe vera jeli genel olarak kasintilaraiyi gelir.
Aloe vera jeli veya sampuani,psoriasis rahatsizliginda % 83 basari saglar.
Radiodermatitile ilgili lezyonlarin iyilesmesini saglar.
Aloe vera jeli radyasyon terapisi sirasinda cildinepitelyum tabakasinda olusan radyasyon yaniklarina
karsi koruma yapar.
Kafa derisinin üst kismindaki kasintilaraloe verali sampuanlarla yikama yapilarak azaltilabilir.
Aloe vera jeli, yara izlerini önler.
Aloe vera jeli, geçici olarak cildin görünümünügelistirir, deriyi temizler, deri hücrelerinin rejenerasyonunu uyarir. Ayrica, belkide yaralarin iyilesmesinde fayda saglayabilen fibroblast hücrelerinin olusumunu tesvik eder. Oral olarak veya krem olarak cild ülserleriniiyilestirir. Içerdigi acemannan sayesinde merhem olarak decubitus ülserlerinin iyilesmesini hizlandirir.
Acemannan hidrojeli ile yapilan klinik çalismalarda agiz ülserleri maksimum 6 günde iyilesmistir.
Aloe vera hafif ve orta derecedeki cilt yarasi, yanik ve günes yaniklarinda çok iyi neticeler saglar.
Günde 4 kere sürüldügündetinea rahatsizligina sebep olan çesitli zararli mantarlari öldürür.
Anektodal raporlara göre 3 saatte bir sürüldügünde sigilleriiyilestirir.
Oral olarak alinarak veya merhem olarak sürülerek yaralarin iyilesmesini hizlandirir ve onlarin enfekte olmalarini engeller.
Immün sistem
Aloe Vera suyu alerjileri hafiflestirir, jel olarak sürüldügünde de deri alerjilerini azaltir.
Aloe Vera suyu içerigindeki 5 - fluorouracil and cyclophosphamide kimyasallari sayesinde bazi tür kanserlerde tümörleri küçültür, bazi kemoterapik kanser ilaçlarinin etkinligini arttirir ve metastas'i önler.Yine kanser tedavisinde kullanilan melatonininetkinligini arttirir. Aloe Vera karaciger kanserinde de yararsagliyan çok önemli bir bitkidir.
Agizdan alinan veya yüzeysel sürülen aloe vera pek çok zararli bakteriye karsi etkindir. Bu bakteriler
Bacillus subtilis - Citrobacter species(% 60 etkin) - Enterobacter cloacae - Eschericia coli(% 90) - Klebsiella pneumoniae - Mycobacterium tuberculosis - Propionibacterium acnes - Pseudomonas aeruginosa (% 90) - Salmonella species - Serratia marcescens - Staphylococcus aureus - Streptococcus agalactiae - Streptococcus faecalis - Streptococcus pyogenes Agizdan alinan veya yüzeysel sürülen aloe vera, Candida albicans ve Trichophyton species gibi pek çok zararli mantara karsi da etkindir.
Aloe Vera jeli, Trichomonas vaginalis gibi bazi parazitsel mikroorganizmalara karsi da etkindir. Agizdan alinan aloe vera suyu atesi düsürür
Potansiyel bir anti - iltihaplanma ajanidir. Agiz yolu ile sindirim kanallarinda, sürerek deride erythema gibiiltihaplanmalari engeller.
Aloe Vera mast hücrelerinden histamin salgilanmasini ve bir ön iltihaplanma maddesi olan Leukotrienesin üretimini engeller.
Aloe Vera jel olarak sürüldügünde derideki Langerhanshücrelerinin günesin ultra - viyoleradyasyonundan dolayi hasar görmesini engeller.
Aloe Vera içerigindeki Acemannan sayesindemakrofajlarin fonksiyonelliklerini güçlendirir.
Agizdan alinan aloe vera suyu, içerigindeki Acemannan sayesinde herpes, measles ve rhinotracheitisgibi bazi virüsleri engeller.
Aloe Vera AIDS hastalarinda immün sistemibirçok yönden destekler. Içerigindeki Acemannan sayesinde AIDS'e sebep olan HIV virüsünü, virüsteki glikoproteinin glükozilasyonuna mani olarak engeller.
Aloe Vera, Herpes Simplex virüslerine karsi anti - viral etkinlige sahiptir. Yine içerigindeki acemannan sayesinde grip virüslerinde de etkin rol oynar.Bu yüzden grip tedavi ve önlenmesinde çok faydalidir.
Yine ayni sebeplemeasles virüsüne karsi da anti - viral etkiye sahiptir.
Iskelet kaslari sistemi
Aloe Vera fibromiyaljisemptomlarini azaltir.
Rheumatoid arteritlerde etkin bir iyilesme saglar.
Kalp - damar sistemi
Jel olarak sürüldügünde kilcal damarlari genisleterek deride kan dolasiminiarttirir. Ayni sekilde kan
dolasimini arttirarak soguk isirmalarinin iyilesmesini saglar.
Metabolik sistem
Kronik yorgunluk sendromunda semptomlari hafifletir. Birkaç ayda epeyce bir iyilesme saglanir. Aloe Vera diabetes mellitushastalarinin her iki(1 ve 2. tip) tipinde de kan sekeri ve trigliserit seviyelerinidüsürür. Yine bu hastalarda olusmus diyabetik bacak ülserleri yaralarinin iyilesmesinde de yararlidir.
****üel sistem
Vajinaya jel olarak sürüldügünde,leukorrhearahatsizligini 72 saat içinde geçirir. Vajinaya jel olarak sürüldügünde, trichomonas vaginalis enfeksiyonunun sebep oldugu vaginitis'leriazaltir. Zararli parazitler bir çok vaginitis den sorumludur.
Sindirim sistemi
Aloe Vera meyva suyu içerdigi acemannan sebebiyle kolitis ile iliskili olan bagirsak iltihaplanmasina iyi
gelir. Yine ayni sebeple crohn rahatsizligi ile iliskili yemek borusu iltihaplanmasini da iyilestirir. Ayni
sekilde benzer hastaliklar olan ülserlesmis colitisve tahris edici bagirsak sendromu'nu da iyilestirir.
Aloe Vera suyu içerigindeki antrakinon glikozitleri sayesinde kabizligi gidermede (bagirsak
temizlenmesi) de yararli bir maddedir.
Aloe Vera jeli, mide asitlerinin salgilanmasini engelleyerek mide eksimesini giderir.
Aloe Vera suyu asiri hidroklorik asitsalgilama durumunda da normallestirme yapar.
Aloe Vera bos midedeki pepsinin aktifligini giderir, hidroklorik asit salgilanmasini engelleyerek onun
midedeki ülserlibölgelerle temas ederek tahris etmesini önler. Böylece mide ile ince barsagin jejunum
bölümü arasindaki peptic ülserleri iyilestirir. Yine duodenal ülseri de iyilestirir.
Solunum sistemi
Astim hastalarinin % 40 inda iyilesmeler görülmüstür.
Klebsiella pneumoniae bakterisinin sebep oldugu pnömoni'yi engellemede aloe vera etkindir.
Etkilesmalari :
Destekledikleri
Kanser tedavisinde destekleyici olarak kullanilan melatoninhormonunun etkisini arttirir.
Içerigindeki acemannan sayesinde bir immün sistem kimyasali olan interferon üretimini arttirir.
Kemoterapide anti - tümör etkili cyclophosphamide ilacinin etkisini arttirir.
Yine ayni sekilde kemoterapide anti - tümör etkili fluorouraciladli ilacin etkisini arttirir.
Cilde iltihaplanmayi önlemek için sürülen cortisolilacinin etkinligini arttirir.
Yaralarin iyilesmesinde vücutca kullanilankolajenproteininin üretimini arttirir.
Cildin dimetilsülfoksittedavisiyle yüzeysel iyilestirilmesinde cilde yapilan tahrisi önler ve düzeltir.
Içerii :
Vitaminler
Choline - - Beta - karoten - - Vit (B1 - B2 - B3 - B6) - - Vit - C - - Vit - E
Mineraller
Bakir - - Kalsiyum - - Klor - - Gemanyum - - Sodyum - - Potasyum - - Demir - - Mangan - - Silikon - - Kükürt - - Magnezyum laktat
Kimyasallar
Aminoasitler:Alanine - - Arginine - - Aspartic Acid - - Cystine - - Glutamic Acid - - Glycine - - Histidine - -
Hydroxyproline - - Isoleucine - - Leucine - - Lysine - - Methionine - - Phenylalanine - - Proline - - Serine - - Threonine - - Tyrosine - - Valine
Karbonhidratlar:Arabinose - - Galactose - - Glucose - - Mannose - - Xylose
Polisakkaritler:Acemannan
Enzimler:Alkaline Phosphatase - - Amylase - - Bradykininase - - Catalase - - Creatine Phosphokinase
Glutathione Peroxidase: Glyoxalase I - - Glyoxalase II Superoxide Dismutase
Yaglar:Gamma - Linolenic Acid
Phytosterols:Beta - Sitosterol - - Campesterol
Organic Acids:Chrysophanic Acid - - Cinnamic Acid - - Salicylic Acid - - Succinic Acid - - Uric Acid
Quinones:Anthraquinones: Barbaloin - - Isobarbaloin - - Emodin (Aloe Emodin)
Diger:su(96000) - - Resitannol - - Resin - - Ethereal Oil - - Aloenin - - Rhabarberone - - Lupeol
Kullanim :
Toplanmasi
Saklanmasi
Yararlanilan Kisimlari
Yapraklar
Kullanma Sekli
Içten ve distan, özsuyu ve jeli
Hazirlanma Biçimi
Taze yapraklar parçalanip öz suyu çikartilir.
Geçmisi :
Ana Vatani
Afrika ve özellikle Güney Afrika
Yetistigi bölgeler
Antalya da Kale(Demre) - Güney Afrika - Aden körfezi - Barbados
Tarihçe
M.Ö 1500 yillarinda eski Misir'da yanik, enfeksiyon ve parazit tedavisinde kullanildigini, Misir kraliçesi Kleopatra'nin cildini taze tutmak için aloe vera jeli sürdürdügünü, Napolyon'un esi Josephine'in ise ünlüsüt banyosuna kattigini tarihi kayitlardan ögrenmekteyiz.
Fatih AKÇA
Gıda Mühendisi
