Sevginin Temeli Allah'i celle celalu Bilmektir.
Bunun da iki temeli vardir:1 - Kullarina iyiliginden / ihsanindan dolayi herkesin sevmesi anlaminda avamin sevgisi.
Boyle bir sevgiyi kimse inkar etmez. Cunku kalpler, kendisine iyilik eden kisiyi sevmege ve kotuluk eden kisiden nefret etmeye yatkindir.
Allah, gercekten kullarina iyilik eden ve nimet verendir. Dolayli olarak (vasitasiyla) gelmis olsa bile, butun nimetleri veren O'dur. Cunku vasitalari muyesser eden ve sebepleri yaratan O'dur.
Ancak gercekte bu sevgi, kalbi Allah sevgisine goturmuyorsa, o zaman kul gercekte kendinden baskasini sevmemis (ancak kendini sevmis) olur. Kendisine iyiliginden dolayi bir seyi seven herkes boyle olup gercekte kendinden baskasini sevmis olmaz. Aslinda bu da kotu degil, ovulen bir seydir.
Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in: "Size verdigi nimetlerden dolayi Allah'i seviniz, Allah sevgisi icin beni seviniz ve beni sevdiginiz icin Ehl-i Beytimi / ailemi seviniz" (Tirmizi (5/329): Hadis hasen-garibdir, der. Hakim (3/150): Hadisin senedi sahihtir, der. Zehebi de ona muvafiktir.) sozu, bu sevgiye isarettir.
Sadece bu sevgi ile yetinen kisi, Allah acisindan, yaptigi iyilik disinda kendisini sevmeyi gerektirecek seyleri bilmeyen kisidir. Onun icin
"hamd iki turludur" demislerdir.
1 - Biri "sukur hamdi" dir. Bu da sadece Allah'in verdigi nimetler icin olur.
2 - Digeri de
"Allah'i ovmek, yuceltmek ve sevmek hamdi" dir. Buna da Allah bizatihi (zatindan dolayi) layiktir / haketmistir. Sevgi de boyledir.
3 - Sevginin ikinci turu ise, ehli ve layik oldugu icin Allah'i sevmektir.
Bu da, kendisi icin Allah'in sevilmesini bilen kisilerin sevgisidir.
Isim ve sifatlarinin delalet ettigi hicbir yon yoktur ki Allah o yonden dolayi, hatta butun yaptiklarindan dolayi tam sevgiye layik olmasin.
- Cunku onun verdigi her nimet bir iyiliktir ve her ceza adelettir.
- Onun icin her durumda ovulmeyi hak etmistir.
- Sevincte ve tasada bunun icin kendisine hamd edilmesine layiktir.
Iste bu, daha ustun ve daha mukemmel olup havassin (seckin zatlarin) sevmesidir.
Yuce Allah'in yuzune (cemaline) bakmayi arzu edenler, ona yakarmaktan ve anmaktan zevk alanlar bunlardir. Onlar icin bu, suyun balik icin oneminden daha cok onemlidir. Oyleki bundan yoksun kalirlarsa, son derece aci ve izdirap cekerler. Bunlar; Muslim'in sahih'inde Ebu Hureyre'den yaptigi rivayette belirtildigi gibi Sabikun olanlardir.
" Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem, Cemdan denilen bir dagin yanindan gecti, "Bu Cemdan'dir, devam ediniz, tekciler (mufridun) gectiler," dedi.
Bunun uzerine:
Ey Allah'in, Rasulu Kimdir tekciler (mufridun), denilince,
"Allah'i tenhada cokca zikreden / anan kadin ve erkeklerdir." buyurdu." (Muslim (4/2062)
Baska bir rivayette:"Mufridun (Allah'i cokca ananlar), Allah'i zikre cok duskun olanlardir ki, zikir onlarin gunah agirliklarini omuzlarindan indirir de Kiyamet gunu Allah'a hafiflik icinde gelirler." denilir. (Tirmizi (5/235): Bu hadis hasen-garibdir, der.)
Harun b. Antera'nin babasindan, onun da Abdullah b. Abbas'tan rivayet ettigi hadiste soyle buyrulur:
"Musa, Ey Rabbim; - Hangi kullarini daha cok seversin? dedi. Beni anan ve unutmayani, dedi.
- Kullarindan hangisi daha alimdir? dedi. Bir dogruyu gosterecek veya bir yanlistan koruyacak bir kelimeyi bilgilerine katmak icin insanlardan bilgi / ilim ogrenen kisidir, dedi.
- Kullarindan hangisi daha hikmetlidir? dedi. Baskasinin aleyhine hukum verdigi gibi kendisi aleyhine de hukum veren ve kendi lehine hukum verdigi gibi baskasinin lehine de hukum veren kisidir, dedi." (Bu hadisi Ibn Abbas'dan rivayet edildigi sekli ile bulamadim. Ancak Darimi'de (1/102) az bir farklilik ile gecmektedir. Ibnu'l-Mubarek'de "Zuhd"de ayni senet ve lafizlar ile rivayet etmistir (188).
Hadiste; sevgi, ilim ve adalet belirtilmistir ki bunlar hayrin odagidir.
Allah sevgisi konusunda haksizlik, yuzustu birakmak, sebepsiz terketmek gibi kullarin sevgisinde olabilecek seylerin oldugunu sanmamak gerekir. Bu konuda insanlardan bazi kesimler yanilmakta ve sevgilisini yuzustu birakan, sucsuz sebepsiz terkeden veya yakinlik kazanmaya calistigi kisiden uzaklasanlarin askini Allah'in sevgisine ornek vermektedirler.
Bu konuda yazanlarin kimileri yanilmakta ve neredeyse Allah'i haksiz ve suclu gostermeye calismaktadir. Halbuki hakli ve dogru olan Allah'tir.
Buhari ve Muslim'de Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in soyle buyurdugu rivayet edilir:
"Allah soyle buyurur: Icinde kim beni anarsa, ben de onu icimde anarim, kim beni bir toplulukta anarsa, onu daha hayirli bir toplulukta anarim, bana bir karis yaklasmaya calisana bir arsin yaklasirim, bir arsin yaklasmaya calisana bir kulac yaklasirim, bana yuruyerek gelene kosarak gelirim." (Buhari (13/384), Muslim (4/2061), Tirmizi (5/238). Hadis hasen-sahihtir, der. Ibn Mace (2/1255) Ahmed (2/251)
Yine bir haberde Allah'in soyle buyurdugu belirtilir: "Beni ananlar, meclisimde olurlar, bana sukredenleri ben de ziyaret ederim, bana itaat edenlere ben de ikram ederim, bana itaatsizlik edenlerin rahmetimden umitlerini kesmem, tevbe ederlerse, onlari severim, cunku Allah tevbe edenleri sever, tevbe etmezlerse, onlari tedavi ederim, ayiplardan temizlemek icin baslarina musibetler getirim." (Bu haberi Ibn Kayyim "Medaricu's-Salikin"de (1/194) Imam Ahmed'in Musned'ine nisbet ederek nakleder. Ancak biz bunu Musned'de bulamadik.)
Allah celle celalu soyle buyuruyor: "Inanmis olarak, yararli isler isleyen kimse, haksizliktan ve hakkinin yeneceginden korkmaz." (20 Taha/112)
Haksizliktan maksat, baskalarin gunahlarinin kendisine yuklenmesi, hakkinin yenilmesinden maksat da kendi iyiliklerinin eksiltilmesi oldugu soylenir.
"...Biz onlara zulmetmedik, onlar kendilerine zulmediyorlardi. " (16 Nahl/118)
Sahih hadiste, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in soyle buyurdugu Ebu Zer'den rivayet edilir:
"Allah celle celalu Kuran i Kerimde : Ey kullarim! Ben zulmetmeyi kendime yasakladim, aranizda da haram kildim, onun icin zulmetmeyin.
Ey kullarim! Hidayet yolunu gosterdiklerim disinda hepiniz sapiklik icindesiniz, benden hidayet dileyiniz, size hidayet vereyim.
Ey Kullarim! Benim doyurduklarim disinda hepiniz acsiniz, doyurmami isteyiniz, sizi doyurayim.
Ey Kullarim! Giydirdiklerim disinda hepiniz ciplaksiniz, giydirmemi isteyiniz, sizi giydireyim.
Ey kullarim! Sizler gece gunduz gunah isliyorsunuz, ben de gunahlari bagislarim ve aldiris etmem, benden bagislanma isteyiniz, sizi bagislayim.
Ey kullarim! Once gelenleriniz ve sonra gelenleriniz, insanlariniz ve cinleriniz, hepsi en takvali adaminiz gibi de olsalar, bu benim mulkume hicbir sey katmaz.
Ey kullarim! Once gelenleriniz ve sonra gelenleriniz, insanlariniz ve cinleriniz, hepsi en facir adaminiz gibi de olsalar, benim mulkumden bu hicbir sey eksiltmez.
Ey kullarim! Once gelenleriniz ve sonra gelenleriniz, insanlariniz ve cinleriniz, hepsi bir duzlukte toplansalar ve benden isteseler, ben de onlarin her birine istedigini versem, bu, denize dusen ignenin denizden eksilttigi kadar benim mulkumden ancak eksiltebilir.
Ey kullarim! Hepsi sizin amellerinizdir, onlari sayarim vce karsiligini size veririm. Kim iyilik bulursa Allah'a hamdetsin, ama bundan baskasini bulursa, kendinden baskasini kinamasin". (Muslim (4/1995)
Buhari de Seddad b.Evs'ten soyle rivayet eder: "Istigfarin en buyugu, kisinin soyle demesidir: "Allah'im, sen benim rabbimsin, senden baska ibadete layik ilah yoktur, beni sen yarattin, ben de senin kulunum, elimden geldigi kadar sana verdigim sozu tutacagim, yaptigim kotuluklerden sana siginirim, bana verdigin nimetlerine sukrederim, gunahlarimi itiraf ederim, beni bagisla, senden baska kimse gunahlari bagislamaz." Kim sabahladiginda icten inanarak bunlari soyler ve o gun olurse, cennete girer, kim aksamladiginda icten inanarak bunlari soyler ve o gece olurse, cennete girer". (Buhari (11/98), Tirmizi (5/135): Hadis hasen-garibdir, der. Ibn Mace (2/1274), Nesai (8/279)
