Teknoloji ve hat, ‘KİTAP’ta buluştu
Nesil Yayınları yediden yetmiş yediye herkesin Kur’ân-ı Kerimi daha rahat ve hatasız okumayı sağlayacak bir projeyi hayata geçirdi. Hazırlanan yeni Mushaf’ın temel özelliklerini projeyi yöneten Kenan Demirtaş’la görüştük.
* Böyle bir proje ve çalışmaya neden ihtiyaç duyuldu? Hangi beklentilere cevap vermek üzere başlandı?
Kur’ân-ı Kerim, getirdiği nurânî ve ulvî hakikatlerle bütün asırları aydınlatan, beşeriyete ilim, irfan, medeniyet, fazilet gibi bütün kemâlâtın dersini veren Cenâb-ı Hakkın ezelî kelâmıdır. Şüphesiz manası gibi lâfzı da Cenâb-ı Hakka aittir. Dolayısıyla her iki yönden de kutsiyet ifade eder. Bu itibarla, ihtiva ettiği yüce hakikatleri düşünüp tefekkür etmek bir ibadet olduğu gibi, bizzat lâfzını okumak da bir ibadettir. Çünkü namaz başta olmak üzere ibadetlerimizin büyük bir kısmını yapabilmek ancak Kur’ân’la mümkündür.
İşte bu sebepledir ki, Resûl-ü Ekrem Efendimiz (a.s.m.): “Sizin en hayırlınız Kur’ân’ı öğrenen ve onu başkalarına öğretendir.” buyurmaktadır. Bu müjde, çalışmamızda en büyük şevk kaynağı olmuştur. Bu güne kadar birçok hat üstadımız Kur’ân’ı en muhteşem tarzda yazarak bizlere intikal ettirmişler ve hatlarına sanat ve estetik boyutu kazandırmışlardır. Ne yazık ki, okuyan kimselerin çoğu Arapça bilmediklerinden dolayı o yüksek hat sanatıyla yazılmış bazı kelimeleri okumakta zorlandıkları veya okuyamadıkları şeklinde bir üzüntünün çok yaygın hâle geldiğini gördük. Biz de bu çalışmamızda, teknolojik imkânları kullanarak bu üzüntüyü bir nebze de olsa hafifletmek istedik.
* Bu projeye kimler hangi şekillerde katkıda bulundular?
Öncelikle özel Kur’ân-ı Kerim bilgisayar fontu hazırlandı. Sonra tüm Mushaf’ın dizgi çalışmalarına başladık. Dizgisi biten sayfaları tashih için Kur’ân ilimlerini ve Arapça’yı bilen kurrâ hâfızlara gönderdik. Bu arada hızlı okumasını bilmeyen kişilere de okuttuk. Maksadımız Kur’an’ı okumayı yeni öğrenen veya ileri seviyede okuyamayan kişilerin de rahat okumasına imkan sağlamaktı. Onların takılıp okuyamadıkları yerleri hep düzelttik. Çünkü onlar, kelimelerdeki harfler üst üste geldiğinde üstün, esre gibi harekelerin hangi harfe ait olduklarını bilemedikleri için okuyamıyorlardı. Ayrıca kelimelerde bir hareke unutulmuşsa nasıl okuyacaklarını bilemiyorlardı. Onları düzelttik. Dolayısıyla onlarca insan bu mushafı hazırlama şerefine erişmiş oldu.
* Gerek ön hazırlık, gerekse sonraki süreçte nelere dikkat ettiniz?
Çalışmaya başlamadan önce bir fizibilite çalışması yaptık. Hemen ardından bünyemizde bir ekip oluşturduk. Bu ekipte bir tarafta hat sanatına ve Arapça dilinin yazım kurallarına hakim arkadaşlar, diğer tarafta ise bilgisayar teknolojisini bilen arkadaşlar yer aldı. Yukarıda da belirttiğimiz gibi kendi aramızda şuna karar verdik: Öyle bir çalışma yapmalıyız ki, bu çalışma hem Kur’ân’ın kolay, doğru ve sağlıklı okunmasına vesile olsun; hem de hat sanatının estetik ve sanat boyutundan tatlı esintiler taşısın. Bu amaçla asrımızın meşhur hat üstadı Hattat Hamit Aytaç’ın bizzat Sözler Yayınevi için yazmış olduğu Cevşenü’l-Kebir’in mürekkepli orijinal yazıları esas alındı ve bu çalışmaya temel teşkil etti. Ayrıca en çok dikkat ettiğimiz hususlardan birisi de, Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bastığı Mushaflardaki bütün özelliklerin aynen korunması oldu. Buna çok dikkat ettik. Tek farklı yanı ALLAH lâfızlarının, secâventlerin, durakların ve uzun med işaretlerinin renklendirilmesi oldu.
* Hazırladığınız Mushafı okumak isteyen bir kişi, onu eline aldığında ne gibi özelliklerle karşılaşacak?
Kolay okuma rahatlığı. Hatasız okuma kolaylığı. Sayfa altlarında Arapça bilmeyenler için yazılmış olan Türkçe sûre adları, sayfa numaraları, cüz numaraları. Kur’ân’ın sonunda Arapça ve Türkçe olarak hazırlanmış detaylı fihrist (Bu fihristte sûre ve cüzlerin sayfa numaraları, sûrelerin ayet sayıları, sûrelerin Kur’ân sıraları ve iniş sıraları belirtildi).
