Kendi öz çocuklarını hiç vicdanları titremeden kendi elleriyle öldüren bir toplumun içinden çıkmasına rağmen, Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem), insanlığın bütün alanlarında olduğu gibi çocuk dalında en büyük devrimi yapmış, çocuğu layık olduğu özel yere oturtmuştur
Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)’in hayatı insana önce insan olduğu için değer veren üstün şefkat örnekleriyle doludur Ancak onun emsalsiz örnek hayatında çocuğun daha özel, daha önemli bir yer tuttuğunu görüyoruz Bugün psikoloji dalında geniş çalışmalar yapan batı dünyasının, henüz 40-50 yıl önce çocuk psikolojisinde devrim diye ortaya çıkardığı teorileri, Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) 14 asır önce çocuk psikolojisinde yaşayarak, İslam dünyasına hediye etmiştir Kendi öz çocuklarını hiç vicdanları titremeden kendi elleriyle öldüren bir toplumun içinden çıkmasına rağmen, Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem), insanlığın bütün alanlarında olduğu gibi çocuk dalında en büyük devrimi yapmış, çocuğu layık olduğu özel yere oturtmuştur
Çocukları Çok Severdi
Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) çocukların sevgilisiydi; onları çok sever, sevgi ve şefkatini izhar ederdi Çocuklarla arkadaş olur; seviyelerine, yaşlarına inmeyi çok iyi bilirdi
Bazen amcası Abbas’ın oğlu Abdullah ile, bazen Cafer (Radıyallahu Anh)’ın çocukları ile, bazen de Enes (Radıyallahu Anh) ile birlikte yola çıkarak bıkmadan, büyüklenmeden onlarla sohbet ederdi
Çocukları sık sık bineğine alır, sevindirirdi Yolda karşılaştığı her çocuğa mutlaka selam verir ve hal hatır sorardı Zaman zaman onlara isim takar, şakalar yapardı Enes (Radıyallahu Anh) “Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) çocuklarla şakalaşmada insanların en ileri olanıdır” buyurmuştur Hastalandıklarında ziyaretlerine giderdi Toplum içindeyken gerektiğinde onlara söz hakkı vererek, topluluk içinde konuşma ve kendini ifade edebilme yeteneklerinin gelişmesine fırsat verirdi
Çocukları çok öper; “Çocuklarınızı çok öpün; çünkü her öpücük için size cennette bir derece verilir…” (Ebu Davud Edep 60) buyurarak sahabeyi de buna teşvik ederdi Çocukların ağlamasına üzülür; susturulmasını, gönlünün alınmasını isterdi
Torunlarını mübarek omuzlarında taşımaktan zevk alırdı Çocuklara karşı o kadar hoş görülü idi ki, küçük yaştaki çocuklar kucağını ıslatsalar dahi anlayışla karşılar, müdahale ettirmezdi
Çocukları çiçeğe benzetir, torunları Hz Hasan ile Hz Hüseyin’i “İki reyhânım benim” diye severdi
Enes (radıyallahu anh) buyurur ki:
“Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) Medine’ye geldiğinde ben sekiz yaşındaydım Annem elimden tutarak beni Resûlallah’a götürdü “Ya Resûlallah! Ensar’dan herkes sana bir hediyede bulundu Ben ise şu oğlumdan başka sana hediye edecek bir şeye sahip değilim Bunu al, istediğin hususta sana hizmet etsin” dedi
Bundan sonra ben on yıl Peygamber Efendimize (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) hizmet ettim Bu süre içinde beni ne dövdü; ne tahkir etti, ne de bir defacık surat astı Bana ilk tavsiyesi “Sırrımı kimseye ifşa etme; emin ve güvenilir ol” demek oldu (çocuğa değer verme, güvendiğini gösterme ve öz güvenini geliştirme) (bir seferinde de şunu) söyledi: “Oğulcuğum, abdestini tam al, tâ ki hafaza melekleri seni sevsin ve ömrün uzatılsın” (çocuğa güzel hitap, duygularına sesleniş, ibadeti sevdirerek öğretme tekniği)
Peygamber Efendimiz yanına yaklaşır ve yumuşak bir lisanla üzüntüsünün sebebini sorar Çocuk kuşunun öldüğünü söyler Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) çocuğun başını okşayarak: “Haklısın yavrucuğum, insan kuşu ölünce çok üzülür” diye teselli eder (Duyguları Karşılama)
Bir gün Enes (radıyallahu anh)’ın küçük kardeşi Ebu Umeyr’ın çok üzgün gören Peygamber Efendimiz yanına yaklaşır ve yumuşak bir lisanla üzüntüsünün sebebini sorar Çocuk kuşunun öldüğünü söyler Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) çocuğun başını okşayarak: “Haklısın yavrucuğum, insan kuşu ölünce çok üzülür” diye teselli eder (Duyguları Karşılama) Bugün “Duyguları Karşılama” diye ifade edilen bu teknik son yüzyılda batılı psikologlar tarafından keşfedilmiş ve çocuk psikolojisinde devrim yapan teori diye kabul edilmiştir
Çocukların Eğitim Ve Öğretimine Çok Önem Verirdi
“Oku” emriyle başlayan bir dinin tebliğcisi olan Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi Vesellem) çocukların eğitim ve öğretimine çok önem verirdi Bedir esirlerini on çocuğa okuma yazma öğretilmesi karşısında serbest bırakması “küttab” isimli yerlerde çocuklara eğitim verilmesi bunun en güzel delillerindendir
Güzel ahlak ve ibadet alışkanlığını küçük yaşlardan itibaren çocuğa yerleştirmeye çalışırdı Hizmetine verilen bir çocuğa bir keresinde yemek âdâbını tarif etmiştir
“Yaklaş, bismillah de, sağ elinle ve önünden ye” (Buhari, Et’ime: 2)
Namaza çok önem vermiş, kademeli olarak çocuğa yerleştirilmesini emretmiştir
Güçleri Dâhilinde Görevler Vererek Sosyal Hayata Hazırlardı
Hz Enes’in bildirdiğine göre Hz Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) çocuklara ayakkabıları düzeltmek, abdest için su ve leğen hazırlamak, misafirlere içecek dağıtmak, mektup taşımak gibi görevler vermiştir (Buhari, Cihad 74; Müslim, Taharet 69-71)
Bu görevlerle çocuklara sorumluluk kazandırıyor; hayata hazırlıyordu (Günümüz uzmanlarına göre çocuğa küçük yaşlardan itibaren görev ve sorumluluk vermek, öz güven ve sorumluluk duygusunu kazandırma da vazgeçilmez esastır)
Çocukları Oyuna Ve Spora Teşvik Ederdi
Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) ‘in torunlarıyla ve diğer çocuklarla oyunlar oynadığı çok görülmüştür
“Çocuğu olan onunla çocuklaşsın” buyurarak, herkesin kendi evinde çocuklarıyla beraber oynamasını tavsiye etmiştir “Toprak çocukların ilkbaharıdır” (Neysemi VIII, 153) hadis-i şerifiyle de çocukları özellikle toprak üzerinde oynamaya teşvik etmiştir (Bugün psikoloji ilmi, oyunun çocuk için su ve yemekten daha elzem bir ihtiyaç olduğunu, özellikle toprağın yeri doldurulamaz bir oyun aracı olduğunu iddia etmektedir) Ayrıca Hz Hasan yedi ve Hz Hüseyin altı yaşlarındayken Peygamber Efendimiz’in (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) huzurunda ok atma müsabakası yaptıklarını, bir başka zamanda da güreştiklerini (Nesai Kitabül Hay 19) çeşitli hadislerde görmekteyiz Yine aynı şekilde gelen rivayetlerde çocuklara biniciliği, yüzmeyi öğretmeyi tavsiye ettiğini biliyoruz
DİPNOT
1- Bknz Çiçeklerimiz Solmasın Şerife Tortop / say:234 © Arifan Dergisi
