Gazi hareketi ile cihan devletine yürüyen bir beylikti Osmanlı. Cihanı üst üste karanlıkların sardığı bir dönemde, âdetâ kehkeşanlardan yıldızlar derip, bununla her gün ayrı bir donanma gecesi teşkil ederek kendi ülke ve kendi insanına hep başka başka bayram şenlikleri yaşatanlar, üstûreleşen koca bir tarihin ilk rüyalarını cılız bir söğüt ağacının dalları altında görmüşlerdi. Ama İstanbul fethedilip artık İmparatorluk haline gelinince, bürokrasi işin içine girince, saray uleması oluşunca, cihad düşüncesi yerini başka şeylere bırakınca…Bu durumu bir büyüğümüz şöyle izah ediyor; Osmanlı’nın akıbeti de, aynı rûhî çöküşün neticesiydi. Dolmabahçe Sarayı’na girdiğinizde, sadece yaldızlama için on altı ton altının harcandığını duyunca, ürperecek ve o sarayın duvarlarında siz de yıkılışın hazin tablolarını seyredeceksiniz. Bu İlahî bir kanundur ve asla değişmemiştir ve değişmeyecektir. İşte o çöküş döneminin bir devlet ricalinin ihanet hikayesini ibret nazarınıza arz ediyoruz.
1911′de İtalyanlar eski bir Osmanlı toprağı olan Trablusgarb’a (Libya’ya) saldırmışlardı. Zaten İttihatçıların Sadrazamı İbrahim Hakkı Paşa da, burasını âdetâ işgale âmâde bir hâle getirmişti. Oradaki askeri Yemen’e sevk etmiş, askerî vâli ve kumandanı da bir bahâneyle İstanbul’a celb etmişti. Halbuki kendisi, Roma büyükelçiliğinden sadrazamlığa intikal etmiş bulunuyordu. İtalyanların niyetlerini, herkesten iyi bilmesi gerekirdi. Ancak bütün bunlar bir tarafa, Trablusgarb çıkarması hakkındaki İtalyan ültimatomu kendisine ulaştığında dahî Osmanlı ordusunda müşâvir olarak çalışmakta bulunan İtalyan asıllı Robilan ile “biriç” oynamaktaydı. Arz edilen ültimatomu:
“-Şuraya koyun; oyunum bitsin!” diyerek saatler sonra açmak gibi bir gaflet ve ihânet göstermişti.
alıntı...
