Eş mi, Karı-koca mı?
Bazen kelimeler ilkel ve yavan gelebilir. Karı-koca, eş’ten daha çok şey anlatır bize. Unuttuğumuz çok şeyi haber verir. Bileniniz var mı bilmiyorum? Neden erkeğe koca, kadına da onun karı’sı denmiş? Eskiden erkekler nikâhlı kadınına karım dermiş. Hayvanların eşi vardır. Terlik ve ayakkabıların da eşi olur. Eş olunca bütün sıfatları birbirine tıpatıp benzemesi gerekir. Erkeğin nikâhlı kadını bir ömür boyu eşlik ediyor diye mi erkeğin eşi oluyor? Eş olmak yetmez! Erkek evlendiği kadından daha fazlasını bekler. Deyimlerimizi kaybetmeseydik anlardık, eskilerin erkeğe neden koca dediklerini.
Koca, bilge demektir, yüce demektir. Koca demek dağ demektir. Dağ ne kadar yüce olursa olsun üstünde kar vardır. Üstünde kar olmayan dağ eksiktir. Dağların yücesine kar yağar. Onun için kocanın kadınına da “kocanın kar’”ı denmiş. Bugün evlenen çiftleri de “karı-koca” ilan ediyorlar. Erkek “koca, kadın onun karı’”sı oluyor. Yani erkek koca bir dağ! Kadın da kar gibi bembeyaz, pak ve masumdur. Ömer boyu dağın üstünü örtendir. Dağın süsüdür kadın! Çünkü tepesinde kar olmayan dağ üşür. Dağ ne kadar yüce olursa olsun karsız dağ yarımdır! Onun için, eşim olma karım ol demek daha bi yakışıyor.
Aynı diş iki cıvata, iki somun birbirine eştir. Ama somun cıvatayı, cıvata somunu tamamlar. Erkek kadına, kadın erkeğe benzemez! Erkek, erkekle olmadığı gibi, kadın da kadınla olmaz. Fıtratın dışında bir hayat yaşanmaz! Kadınsız erkek, erkeksiz kadın yarımdır. İki yarım bir araya gelince bütün olur.
Allah, günü gece ve gündüzle bütünleştirmiştir. Unutulmamalıdır ki, erkek ve kadın yalnız kaldıkça yarımdır. Onun için erkek ve kadın birbirinin eşi değil, biri onun dağı, diğeri onun üstünü örten, üşütmeyen karı’dır. Birbirini tamamlayandır. Ecdat yadigârı deyimlerimiz bilhassa Anadolu’da ve diğer bölgelerin çoğunda kullanılmaktadır. Batı kültürü tesirinde kalan insanlarımızın bir kısmı kendi değerlerimizi zaman içinde unutmuştur. Yaptığım bu değerlendirmeyi okuyucularımın bilgisine sunmayı düşündüm. Beni okuyan herkese sevgi, saygı ve sağlık dolu bir hayat dilerim. 03. 05. 2016
Durmuş Göktekin
