Jinekomasti, erkeklerde meme dokusunun tek veya çift taraflı olarak fazla büyümesi ve kadın memesine benzer bir görünüm almasına verilen isimdir. Jinekomasti kelimesi, yunanca gyne (kadın) ve mastos (meme) kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur ve “kadın gibi göğüslere sahip” anlamına gelmektedir.
Jinekomasti psikolojik strese neden olarak, kişinin yaşantısını, giyim tarzını etkileyebilecek sosyal bir problem haline gelebilir. Bu rahatsızlığa sahip kişiler tişört giymekte, denize girmekte ve başkalarının yanında soyunmakta sıkıntı yaşayabilirler. Bazen içine kapanık, bazen de agresif olabilirler. Sorundan aşırı rahatsız olmalarına rağmen böyle bir durumun, sadece kendilerinde olduğunu düşünerek kimseyle paylaşmazlar. Oysaki bu problem toplumda yaklaşık %40 oranında oldukça fazla görülür ve tedavisi de tahmin edildiği kadar zor değildir. Görsel açıdan rahatsızlık duymaları yanında, memede ağrı, şişkinlik ve gerginlik hissi ve meme kanseri olma kuşkusu, jinekomasti sorunu olan hastaların doktora başvurma nedenleridir.
Erkekte meme başı altında az miktarda meme dokusu bulunur. Memenin yapısında esas olan iki doku vardır: (Glandüler duktal epitel ve periduktal konnektiv dokudan oluşan) meme bezlerinin meydana getirdiği meme dokusu ve yağ dokusu.
Genç erkeklerde meme yapısı daha çok meme dokusundan, yetişkinlerde ise yağ dokusundan oluşur. Jinekomasti olgularında bu iki dokudan birinde veya her ikisinde, steroid hormon fizyolojisindeki geçici ya da sürekli bir bozukluğa bağlı olarak büyüme olur.
Fizyolojik jinekomasti ne demektir ve hangi dönemlerde görülür?Erkek memesinde görülen büyümenin normal (fizyolojik) sayıldığı 3 dönem vardır: Yenidoğan, ergenlik ve yaşlılık. Bu dönemlerin tümünde temel sebep, kadınlık hormonunun (östrojen) bir süreliğine erkeklik hormonundan (testesteron) daha yüksek değerlere ulaşmasıdır.
1. Yenidoğan dönemi: Yenidoğan bebeklerde %50 oranında görülür. Anne kanındaki yüksek düzeydeki östrojenin anneden plasenta yoluyla bebeğe geçmesi sonucu geçici olarak jinekomasti oluşur, bir süre sonra kendiliğinden düzelir.
2. Ergenlik dönemi: Ergenlik çağında (10-16 yaş) hormonlarda dalgalanmalar yaşanır. Östradiol miktarının testosterona oranla fazla miktarda olmasına, meme dokusu tek veya çift taraflı büyüme ve hassasiyetle yanıt verir. Bu dönemde %50-75 oranlarında görülen jinekomasti, hormonlar dengelendiğinde normal haline döner; %75’i iki yılda, %90’ı üç yılda tamamen kaybolur. Geçici olması gereken bu durum, erkeklerin %4’ünde çeşitli nedenlerle kalıcı hale gelir.
3.Yaşlılık döneminde: Yaşlanmaya bağlı olarak testesteron düzeyinin düşmesi, östrojenin üretim yeri olan yağlı dokunun göğüslerde ve vücutta artması, aromataz enziminin aktivitesi ile androjen öncüllerinden (prekürsörlerinden) östrojen üretiminin artmasıyla, yaşlıların %40’ında jinekomasti görülür. Genellikle çift taraflı olup, iki meme arasında asimetri olabilir. Tanı için, meme başı altında 2-3 cm çapında ağrılı, düzgün kontürlü sertlik palpe edilmelidir.
Hangi durumlarda patolojik jinekomasti görülür?Çocukluk, ergenlik ve erişkin dönemlerinde, aşağıda belirtilen nedenlerden dolayı patolojik jinekomasti meydana gelir.
Kadınlık hormonunun (östrojen) arttığı durumlar:
Testis tümörleri
Deri, akciğer (tümörün beta hCG üretimine bağlı), karaciğer, böbreküstü bezi tümörleri
Tiroid hormonu düzensizlikleri: Hipertiroidi (serumda yüksek östradiol düzeyi) ve hipotiroidi
Siroz, aşırı yağlanma gibi karaciğer hastalıkları
Uzun süreli açlık
Hermafroditizm
Erkeklik hormonunun (androjen) azaldığı durumlar:
Testis alınması ya da testis fonksiyonlarında yetmezlik
Doğuştan olan nedenler:
Genetik kromozom anomalileri
Testislerin gelişmemesi (Klinefelter Sendromu)
İnmemiş testis
Androjen (testesteron) duyarsızlığı
Artmış ekstraglanduler aromataz aktivitesi
Sonradan ortaya çıkan nedenler:
Testis iltihabı
Testis travması
Spermatosel
Hidrosel
Varikosel
Radyasyon
Böbrek yetmezliği, hemodiyaliz
Leptomonas infeksiyonu
Spinal kord zedelenmesi
Şişmanlık
Kötü diyet
İlaç ya da madde kullanımına bağlı nedenler:
Digital, amfetamin, anabolik steroidler, cimetidin, ketakonazol, spiranolakton, furosemid, diazepam, fenotiazin, metildopa, rezerpin teofillin, antineoplastik ilaçlar, aldactone, valium, trisiklik antidepresanlar gibi ilaçlar
Alkol: Alkol karaciğerin östrojen hormonunun fazlalığını dengelemesi özelliğini etkiler.
Marihuana, eroin gibi maddeler
Çay ağacı ve lavanta yağı (cilt koruma ürünlerinin yapımında kullanılır.)
Mekanizması bilinmeyen diğer nedenler:
Akciğer hastalıları
Göğüs duvarı travması
HIV infeksiyonu
Anksiyete ve stres
Tek taraflı jinekomasti nedenleri:
Meme kanseri
Nörofibrom
Lenfangiom
Lipom
Dermoid kist
Hematom
Jinekomastinin tanısı nasıl konur, hangi tetkikler gereklidir?Öncelikle hastanın tıbbi hikâyesi alınırak sürekli kullandığı ilaçlar, alkol, eroin ve benzeri uyuşturucu madde kullanımı, kas kitlesini arttırmak için kullanılan anabolizan ilaçlar sorgulanmalıdır. Sonra genel fiziksel muyenesi yapılır. İdiopatik veya klasik jinekomasti, ergenlik döneminde başlayıp devam ederken, diğer nedenlerle oluşan patolojik jinekomastiler daha ileri yaşlarda ortaya çıkabilir ve tek taraflı görülme sıklığı daha fazladır. Fiziksel muayene sonucunda, jinekomastinin tek veya çift taraflı olduğu, sebebinin yağ dokusundan ya da göğüs dokusunun genişlenmesinden kaynaklandığını teşhis edebilir. Bu teşhisde kitlenin ultrason ile incelenmesinde yarar vardır.
Jinekomastili hastalarda LH, FSH, testosteron, östradiol, prolaktin ve beta-HCG gibi hormonlara bakılır. Meme dokusunda ani büyümesi olan orta yaşlı bir kişide, hormon salgılayan bir tümör olasılığına karşı, ilaveten tümör göstergeleri de incelenir. Bunun dışında hepatit, siroz, tiroid hastalıkları, akciğer hastalıkları, testis hastalıkları, böbrek hastalıkları olasılığına karşı gerekli kan ve idrar tetkikleri yapılır; tiroid, akciğer, karın ve testise yönelik, ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri uygulanır.
https://www.doktorcanisler.com/erkeklerde-meme-buyumesi-jinekomasti-neden-olur/
