Eğitimde Rehberlik
Eğitimin amacı bireyin kendine ve topluma yararlı bir hale gelmesini sağlamaktır.Fakat okullarımızın bu amacı gerçekleştirmeye çalışırken öğrencinin daha çok zihinsel yönden gelişmesine ağırlık verdiği görülmektedir.Fakat son araştırmalar bireyin mutlu ve yaratıcı olmasında zihinsel yönden gelişmesinin gerekli ancak yeterli olmadığını ortaya koymaktadır.Çünkü birey sadece zihinsel değil, aynı zamanda duygusal ve sosyal bir varlıktır.Sosyal bir varlıktır çünkü içinde yaşadığı bir ailesi, belli bir arkadaşlık grubu ve sosyal bir çevresi vardır.
Öte yandan öğrenci amaçları, ümitleri, problemleri, olumlu ve olumsuz yönleri, güçlükleri olan geleceğine yön verecek, önemli kararların eşiğinde bulunan duygusal bir varlıktır.Artık okullarımızın amacı, öğrenciyi bu üç yönden bir bütün olarak geliştirmek olmuştur.
Toplumsal değişme hızının artmasıyla öğrencilerin mevcut topluma uymalarına yardımcı olmak artık yetersiz kalmaktadır.Bu nedenle okulun amacı, öğrencinin bugünün problemlerine bulunmuş çözümleri aktarmak yanında bireylerin problem çözme güçlerini geliştirmek olmalıdır
Öte yandan öğrencinin seçebileceği iş ve mesleklerin sayısı hızla artmaktadır.Öğrencinin kendi ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine uygun mesleği seçmesi giderek zorlaşmaktadır.Öğrencilerin kendilerini çeşitli yönleri ile tanımaları ve kendilerine en uygun eğitim programı ve mesleği seçmeleri rehberliği gerektirmektedir.
Ayrıca sanayileşme ve modernleşme aile içindeki ilişkileri büyük ölçüde etkilemekte, ana-baba-çocuk ilişkileri zaman zaman uyuşmazlık ve çelişkilerle dolu yeni boyutlar kazanmaktadır.Genç kuşak ile yetişkin kuşak arasındaki bu ciddi uyum problemlerini giderme de sistematik bir rehberlik hizmetine işaret etmektedir.
işte yukarıda sıralanan nedenler dolayısıyla okullarımızda Rehberlik Servislerinin kurulması ve etkinlikle çalışması zorunlu olmuştur.
REHBERLiĞiN TANIMI : Rehberlik, öğrencinin kendisini ve çevresini tanıması, doğru kararlar alan ve çevresine uyum sağlayan bir kişi haline gelmesi için bireye yapılan sistematik yardım sürecidir.Bu yardım süreci sayesinde öğrenci şu soruların cevabını bulabilmelidir : �Ben kimim, kuvvetli ve zayıf yönlerim nelerdir, ne olmak istiyorum, en iyi yapabileceğim iş hangisidir, problemlerim nelerdir, başkalarıyla ilişkilerim nasıldır ? �
REHBERLiĞiN AMAÇLARI :
Öğrencinin;Okul içinde ve dışında kişiliğinden gelen ve çevrenin etkileri sonucu oluşan problemlerini çözebilmek için en doğru ve en uygun kararları alabilecek yeterliliği kazanmasına yardım etmek.
Zihnen, bedenen ve sosyal yönlerden dengeli ve Milli Eğitimin amaçlarına uygun bir şekilde gelişebilmesine yardım etmek.
Yeteneklerini kavrayıp, etkili bir şekilde geliştirmesine yardımcı olmak.
ilgi ve yetenekleri yönünde bir öğrenim programı seçmesine yardımcı olmak.
ilgi ve yeteneklerine uygun bir işi veya mesleği seçmesine yardımcı olmak.
Çeşitli alanlarda beklenen uyumları sağlayabilmesi için gerekli tercihleri yapması, kararları alması ve bunları uygulayabilmesine yardımcı olmak.
Diğer insanlarla iyi ilişkiler kurabilmesini ve hayata karşı olumlu bir tutum geliştirebilmesini sağlamak.
Boş zamanlarını yararlı bir şekilde değerlendirme alışkanlığını kazanmasına yardımcı olmak.
REHBERLiK iLKELERi :
Rehberlik faaliyetleri eğitimin ayrılmaz bir parçası ve bütünleyicisidir.Bu nedenle rehberlik çalışmaları diğer eğitim faaliyetleriyle birlikte düşünülmeli ve yürütülmelidir.
Dünyaya gelen herkes yaşı, dini, cinsi, kültürü, sosyal durumu, duygusal uyumu ne olursa olsun değerlidir.
Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır.
Her davranışın bir nedeni vardır ve bu nedenler çeşitli ve karmaşıktır.Bireyi anlayabilmek için davranışlarının nedenini kavramak gerekir.
Rehberlik çalışmalarının verimli olabilmesi için okul, aile ve çevre işbirliğine gerek vardır.
Rehberlik sadece normalden ayrılan bireyler için değil tüm bireyler içindir.
Öğrencinin gelişimini en iyi şekilde sağlayacak yaşam ve öğrenme şartlarına, insanlar arası ilişkilere ve yaşantılara ihtiyacı vardır.
REHBERLiĞiN FAALiYET ALANLARI
Bireyi Tanima : Bireyin kendisini tanıması ile bedensel ve zihinsel yeteneklerini, hoşlandığı ve hoşlanmadığı etkinlikleri, ihtiyaçlarını, hayattan beklentilerini, tutum ve değerlerini tanıması kastedilmektedir.Öğrencini ailesi ve sosyo-ekonomik durumu, genel ve özel yetenekleri, okul başarısı, öğretmenlerin gözlemleri, mesleki ve boş zaman ilgileri, gelecek için planları, sağlığı, okul içindeki ve dışındaki gruplarla ilişkileri vb.konulardaki veriler çeşitli tanıma teknikleri yardımıyla elde edilir.Rehberlik açısından bu bilgilerin anlamı, öğrencinin kendini tanıması ve bu verilerden kendisi için eğitsel ve mesleki planlar yapmada yararlanmasıdır.
Bilgi verme ve yöneltme : Öğrenciye toplumda kendisini açık geliştirme ve uyumu kolaylaştırıcı kurallar hakkında bilgi verme rehberliğin ikinci işlevini oluşturmaktadır.Bu çalışmalarla öğrenci ilgi ve yeteneklerine uygun okul, program ve meslek, burs, kredi olanakları verimli çalışma yöntemleri, sağlıklı yaşama, görgü kuralları vb.konularda aydınlatılır.
Duruma Alıştırma : Okula yeni gelen öğrenciler için farklı bir ortamdır.Bir tarafta okulun kuralları, diğer tarafta öğrencinin okula ilişkin beklentileri, kaygıları vardır.Öğrencinin en kısa zamanda okulun kurallarını tanıması, okul yaşantısına uyum sağlaması ve okulun fırsatlarından zamanında yararlanması için yapılan çalışmalar alıştırma çalışmalarıdır.
Psikolojik Danışma : Öğrenciler okul yaşamları boyunca zaman zaman kendilerini, problemlerini dinleyecek bir uzmana ihtiyaç duyarlar.Bu problemler eğitim-öğretim etkinlikleri sırasında karşılaştıkları problemler olabildiği gibi, kişisel, ailevi, arkadaş grubuyla ilgili problemler de olabilir.Özellikle hızlı bir gelişim ve yoğun bir sosyal çevre içinde öğrencilerin çeşitli güçlüklerinin olması son derece normal ve beklenen bir olgudur.Önemli olan problem çözmek değil, bireyin problem çözme gücünü geliştirmektir.Psikolojik danışmanın amacı, öğrencinin gizil güçlerini doğru olarak algılaması, yeteneklerini geliştirebileceği fırsatları görebilmesi, problemlerin kaynaklarını algılayabilmesi ve en doğru çözüm yollarını bulmasına yardımcı olmaktır.
İzleme ve değerlendirme : Öğrencinin okuldan ayrıldıktan sonra ne gibi güçlük- lerle karşılaştığının sürekli izlenmesi gerekmektedir.Böylece rehberlik faaliyetlerinin etkinliği belirlenmiş olacaktır.Ayrıca izleme çalışmaları mevcut rehberlik programında bazı değişiklikler gerektirebilecektir ki bu da; değerlendirme ve geliştirme çalışması olacaktır.
