ADANA
GENEL BİLGİLER
Yüzölçümü: 17.253 km²
Nüfus: 1.934.907 (1990)
İl Trafik No: 01
İLÇELER:
Adanailinin ilçeleri; Seyhan, Yüreğir, Aladağ, Ceyhan, Feke, İmamoğlu,Karaisalı, Karataş, Kozan, Pozantı, Saimbeyli, Tufanbeyli veYumurtalık' tır.
Aladağ: Adana'ya 105 km. uzaklıkta olan builçede antik devirden kalma bir ören yeri ile harap Ortaçağ kalesi,Akören beldesindeki Kırık Kilise harabeleri çok önemlidir. 40 kmmesafedeki Acısu içmesi, Meydan yaylasında Bığbığı mağarasıbulunmaktadır.
Ceyhan: Adana il merkezine 47 km uzaklıktadır.Adana-Ceyhan karayolu üzerinde 700 m. uzunluğunda dört cepheli masifkaya üzerinde etkileyici görünümlü Yılan Kale, Ulucami, Mecidiye Camive Durhasan Dede Türbesi ilçenin önemli turistik değerleridir.Yılankale'nin güneybatısında, Sirkeli Höyüğü vardır.Höyüğün Ceyhannehrine bakan kuzey kayalıklarında Hitit Krallarından Muvattali'ninsakallı ve uzun elbiseli rölyefi görülür. Anadolu'nun en eski Hititkabartmasıdır. Kurtkulağı Beldesi'nde bulunan Kurtkulağı Kervansarayı1693 yılında yapılmış olup eski Halep kervan yolu üzerindedir.Kervansaray 'da yörenin etnografik eserleri sergilenmektedir.
Feke:İl merkezine bağlı Tepe Mahallerinde 1945 yılında Bizans tapınağınınzemin mozaikleri ortaya çıkarılmıştır. Feke kalesinin 12. yy.daBizanslılar veya Selçuklular tarafından yapıldığı sanılmaktadır.Rafting için ülkemizin en elverişli ırmaklarından olan Göksu, bu ilçedebulunmaktadır. Ayrıca çok sayıda yaylalar vardır.
İmamoğlu: İl merkezine 45 km. uzaklıktaki ilçenin önemli turistik değeri İmamoğlu Yeraltı Şehridir.
Karaisalı:İl merkezine 47 km. mesafede bulunan ilçenin 8 km. kuzey batısındaMilvan Kale, 17 km. batısında 1912 yılında Almanlar tarafından yapılanAlman Köprüsü, 12 km. güneyinde Altınova köyü yakınlarında tarihi İpekYolu güzergahında Kesiri Han önemli tarihi eserleridir. Yerköprü mesireyeri ve Kızıldağ Yaylası görülmeye değerdir.
Karataş: İlmerkezine 47 km. mesafedeki ilçe coğrafi konumu ile İlk Çağda büyükönem taşımış bir şehirdir. Magarsus adıyla anılan bu kent bugünküyerleşim yerinin 5 km. batısında yer almaktaydı. Karataş'taOsmanlılardan kalma iki han vardır. Ramsar sözleşmesinde yer alanAkyatan Gölü ve Kuş Cenneti bu ilçededir.
Kozan: İl merkezine 72km. mesafededir. Kozan Kalesi, As***ular tarafından yapılmıştır. Önemlieserlerinden biri olan Hoşkadem Cami 1448 yılında Mısır Kölemen SultanıAbdullah Hoşkadem tarafından yaptırılmıştır.
Kozan'ın 22 km.güney doğusunda Dilekkaya köyünün 2 km. uzağında bir ada gibi yükselentepenin üzerinde Anavarza şehri M.Ö. 9. yüzyılda As***ular tarafındankurulmuştur. Kaya mezarları, kilise, sarnıç gibi eserler bugüne ulaşankalıntılardır. Ayrıca 18 çeşit deniz hayvanını gösteren Anavarzamozaikleri bulunmaktadır. Kozan ilçesine 10 km. uzaklıktaki Dağılcak,mesire yeri ve yaylaları ile ünlüdür.
Pozantı: İl merkezine 116km. mesafededir. Coğrafi konumu nedeniyle tarihte önemli olaylara sahneolmuştur. Eski ve yeni Anakşa kaleleri, Torosların en önemli geçidiolan Gülek Boğazı'nın girişindedir. Gülek boğazı ile Tekir yaylasıarasındaki Kızıltabya ve Aktabya kaleleri ilçenin önemli turistikmekanlarındandır.
Saimbeyli: Adana il merkezine 156 km.mesafededir. Eski adı Haçin'dir. Burada Orta Çağda yapılmış kale vekiliseler bulunmaktadır.
Seyhan: İlçenin bulunduğu yöre, pek çokuygarlıklara sahne olmuştur. İlçenin başlıca eserleri Büyük SaatKulesi, Taş Köprü, Yağ Cami ve Medresesi, Hasanağa Cami, KemeraltıCami, Ulu Cami Külliyesi, Yeni Cami, Çarşı Hamamı, Bebekli Kilise(Kilisenin tepesinde tunçtan yapılmış Meryem Ana heykelinin bebeğebenzemesi nedeniyle bu ad verilmiştir.) dir. Ayrıca Eski AdanaMahalleleri ve evleri görülmeye değerdir.
Tufanbeyli: İlmerkezine 200 km. mesafededir. İlçenin 20 km. kuzeydoğusunda Hititlerindini merkezi konumunda olan "Şar" kenti Hieropolis ve Çomana adları iletanınır. Romalılardan kalma açık hava tiyatrosu, Bizans kilisekalıntısı, ana tanrıça tapınağının kapısı olduğu sanılan Alakapı antikşehrin sağlam kalmış yapılarıdır. Şar harabelerinin güneyindeDoğanbeyli köyü yakınında höyükler, batıda Hanyeri yakınında Hititanıtı önemli eserlerdir.
Yumurtalık: İl merkezine 81 kmmesafededir. İlçenin en önemli eserleri Ayas ve Atlas kalesi,Süleymaniye Kulesi ve Marko Polo İskelesidir. Akdeniz'de kıyısı bulunanilçenin balıkçı barınağı bulunmaktadır.
Yüreğir: Yüreğir'in enönemli eseri Ceyhan nehri kıyısında bugün Yakapınarı'nın bulunduğuyerde kurulan Misis Antik Kenti, Roma ve Memluk Döneminde öneminikorumuştur. Ceyhan nehri üzerinde 4. yüzyılda Bizans imparatoru FlauiusConstantinus tarafından yaptırılan Misis Köprüsü'nün yakınındakimozaikler, Roma bazilikası, su kemeri, stadyum, hamam, kervansaray vemescit görülebilir.
NASIL GİDİLİR
Karayolu: D-400Karayolu ve uluslararası TEM otoyolu ile Adana'ya ulaşılır. Ankara' danAksaray , Pozantı üzerinden 472 km, İzmir'den Afyon Konya Ereğliüzerinden 873 km. İstanbul'dan Bolu, Ankara, Aksaray Pozantı 909 kmsonra Adana'ya ulaşılabilir. Şehir merkezine uzaklığı 5 km. olanotogardan, Türkiye'nin her yerine otobüs seferleri bulunmaktadır.
Otogar Tel: (+90-322) 428 20 47
Demiryolu: Adana demiryolu ile İç Anadolu , Antep ve Mersin'e bağlıdır.
Adana Garının şehir merkezine uzaklığı 1 km.' dir.
İstasyon Tel: (+90-322) 453 31 72
Havayolu:Havayolu Şakirpaşa HAva Limanı'ndan sağlanmaktadır. 2750 x 45m²ebadında her türkü gövdeli uçağın iniş ve kalkışına uygun bir pistesahiptir. Şakirpaşa Hava Limanı uluslararası trafiğe açıktır. Tariflive düzenli seferlerle direk olarak Almanya, K.K.T.C. ve Arabistan'aİstanbul üzerinden de tüm dünya ülkelerine dış hat seferleriyapılmaktadır. Yaz aylarında trafik yoğunluğuna paralel olarak charterseferleri bulunmaktadır.
Denizyolu: Adana il sınırlarıiçerisinde uluslararası petrol ve yük taşımacılığına açık Botas Limanıve Toros Gübre Fabrikaları Limanı bulunmaktadır.
GEZİLECEK YERLER
MÜZELER VE ÖRENYERLERİ
Adana Müzesi
Adres: Seyhan Cad. Adana
Tel: (322) 454 38 55
Faks: (322) 454 38 56
Adana Etnografya Müzesi
Adana Arkeoloji Müzesi
Adana Atatürk Müzesi
Misis Mozaik Müzesi
Anavarza(Dilekkaya Köyü) Ören Yeri: Adana’nın Ceyhan ilçesi, Kozan-Kadirliyolunun yaklaşık 20. km’sinde Dilekkaya köyü yakınındadır. Çukurova’nınortasında birdenbire yükselen büyük bir kaya kütlesinin önündekurulmuştur. Roma İmparatorluğu döneminde “Anazarbus” olarakanılmıştır. Kentin Roma imparatorluk devri öncesi tarihi hakkında hemenhemen hiçbir bilgi yoktur. Roma imparatorlarından Septimius Severus’un,Pescennius Niger ile yaptığı iktidar savaşı sırasında, Severus’untarafını tutan kent, Severus’un 194 yılında galip gelerekimparatorluğun tek hâkimi olmasından sonra ödüllendirilerek tarihininen parlak dönemini yaşamaya başlamıştır. M.S.204-205 yılında Kilikia,İsauria ve Likaonia eyaletlerinin metropolisi olmuştur. Anavarza, 408yılında antik Kilikia eyaletinin baş kenti olmuştur. Şehrin Kalesi,Roma ve İslami dönemlere ilişkin izler taşımaktadır. Ören yerindeayakta kalan kalıntılardan s***ar, zafer takkı, kale, sütunlar vemozaikli iki havuz görülmeye değer niteliktedir. Günümüzde açık havamüzesi olarak faaliyet göstermektedir.
Şar (Şar Köy) Ören Yeri:Toros Dağları üzerinde Adana’ya 210 km. uzaklıktaki Tufanbeyliilçesinin 20 km. kuzeydoğusundaki Şar Köyü’nde yer almaktadır. Şar,Hitit döneminde “Komana” adıyla bilinen önemli bir merkezdir. AyrıcaRoma devrinden kalma açık hava tiyatrosu, Bizans devrinden kalma kiliseve mermer bloklardan inşa edilmiş 6 m. boyundaki "Ala Kapı" görülmeyedeğer eserlerdendir.
Misis (Yakapınar) Ören Yeri: Misis antikkenti, Ceyhan Nehri kenarında, tarihi İpek Yolu üzerinde kurulmuş,Adana’dan sonra gelen ikinci bir geçit durumundadır. Misis'in tarihi,antik kentin üzerinde bulunduğu ve Neolitik Çağ’a tarihlenen höyük ilebaşlar. Misis’i Truva kahramanlarından Mopsos’un kurmuş olduğusöylenmektedir. Hitit, Assur, Makedonya ve Seleukosların eline geçmiş,Roma ve Bizans devirlerinde de önemli bir merkez olmuştur. M.S. 8.yüzyıldan itibaren Abbasiler döneminde yeniden imar edilmiştir. 1517yılından sonra Osmanlı Devleti’nin hâkimiyetine girmiş olan Misis’tebugün ayakta kalmış olan eserler M.S. 4. yüzyıla ait bir bazilikanınmozaik taban döşemeleri, dokuz gözlü bir taş köprü, akropoldeki s***ar,sukemerleri ve hamam kalıntıları ile Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindenkalan Havraniye Kervansarayı ve tek kubbeli mescittir.
MagarsosÖren Yeri: Adana’nın sahil ilçesi Karataş’ta Dört Direkli mevkiindedir.Antik Kilikia’nın önemli kentlerinden olan Mallos’un dini merkezi olanMagarsos, tapınaklarıyla tanınmış, özellikle Büyük İskender’in duaettiği Athena Tapınağı ile ün kazanmıştır. Deniz boyunca uzanan şehirs***arı, tiyatro, stadium, kilise ve hamam kalıntıları ziyaretçilerinilgisini çekmektedir.
Ayas (Aigaiai - Yumurtalık) Ören Yeri:Kurulduğu tarih tam olarak bilinmeyen Ayas (Aigaiai) antik kentiHelenistik devirde Bergama’daki gibi dünyanın üç asklepieiontapınağından biri ile ünlü idi. Roma imparatorluk döneminde gelişmesinidevam ettiren Ayas, Ortaçağ’da doğunun Akdeniz’e açılan en önemli limankentlerinden biri olmuştur.
Özellikle Ceneviz ve Venediklitüccarlar Aigaiai Limanı’nda koloniler kurmuşlardır. Ünlü seyyah MarcoPolo Çin seyahati için 1268 yılında bu limandan karaya çıkmış,seyahatini tamamladıktan sonra yine bu limandan gemiye binip Venedik’edönmüştür. Ayrıca Ayas ve Atlas kaleleri, Kanuni Sultan Süleymandöneminde yaptırılan üç katlı gözetleme kulesi, Osmanlı ve Romahamamları kentin tarihi zenginliğini artırmaktadır.
Akören ÖrenYeri: Toroslar üzerindeki Aladağ ilçesinin bir beldesi olan Akören yenitespit edilmiş bir ören yeridir. Yapılan araştırmalara göre ikimahalleden oluşan ören yerinde ayakta kalmış dört adet kilise, yapıkalıntıları ve caddeler saptanmıştır. Kazılardan elde edilen yazıtlarınincelenmesinden burasının Roma devrinden beri yayla olarak kullanıldığıanlaşılmaktadır.
Ceyhan-Sirkeli Muvattali Kabartması ve ÖrenYeri: Eski Misis-Ceyhan karayolu üzerinde yer alan Sirkeli köyündeCeyhan Nehri kenarında bir kaya kütlesinin üzerinde bulunmaktadır.
YakındaSirkeli Höyüğü bulunur. Hitit İmparatoru Muvattali, Mısır FiravunuRamses ile yaptığı ünlü Kadeş Savaşı’na giderken buraya uğramış ve buolaydan sonra Hititler tarafından bu yerin kutsallığına inanılmıştır.Muvattali kabartması Anadolu’daki en eski Hitit kabartması olması ilede ayrı bir öneme sahiptir.
Tepebağ Evleri: Eski Adana evleri,aynı adlı Tepebağ Höyüğü'nün üzerinde ve eteklerindedir. Tarihi suriçindeki Adana şehrinin yüzlerce yıllık kültürü burada saklıdır.Tepebağ Evleri'nin çoğu 18. yüzyılda yapılmıştır.
Kastabala Örenyeri
KALELER
YılanKale: Misis ile Ceyhan arasında, ovaya hâkim bir tepe üzerindedir. İçAnadolu’dan gelip Gülek Boğazı yoluyla Adana, Misis, Payas veAntakya’dan geçen tarihi istila ve kervan yolunun üzerinde bulunankale, dağ kaleleri zincirinin ilk halkasıdır. Halk arasında “ŞahmeranKalesi” olarak da bilinen kalede Şeyh Meran adlı bir kişinin yılanyetiştirip terbiye ettiği söylentisi yaygındır.
Dumlu Kalesi:Ceyhan’ın 17 km. kuzeybatısında Sağkaya bucağının Dumlu (Tumlu) köyününbatısında ve 75 m. kadar yükseklikteki sert kalkerli bir tepeüzerindedir. 12. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Çevresi 800metredir. Sekiz burçludur. Ovaya bakan doğu köşesinde gözetleme kulesibulunmaktadır. Tek kapısı doğuya bakmaktadır. Kale içerisinde yapıkalıntıları ve sarnıçlar yer almaktadır. Tepe etrafında kaya mezarlarıgörülmektedir.
Kozan Kalesi ve Manastırı: Ass***ular tarafındanyaptırılmıştır. Kozan Kalesi (Sis) tarihi yol üzerinde stratejik yöndenönemli bir konumdadır. 9. yüzyılda Abbasilerin, 11. yüzyıldaSelçukluların ve daha sonra Haçlıların eline geçmiştir. Her üç yıldabir yapılan vaftiz yağı çıkarma törenleri nedeniyle, Hıristiyandünyasının önemli merkezlerinden olmuştur.
KONAKLAR
RamazanoğluKonağı: Ramazanoğlu Halil Bey tarafından 1489 yılında yaptırılmıştır.Üç katlıdır ve kesme taştandır. Adana’nın en eski ev örneklerindendir.Harem bölümü ayakta olup, selamlık kısmı yıkılmıştır. Daha sonrakiyıllarda tüccarların tuz pazarı kurması nedeniyle “Tuz Hanı” adıverilmiştir.
CAMİLER
Cami ve Kiliseler
Akça (Ağca)Mescit: Adana’nın en eski Türk yapısı olan Akça Mescit, 1489 yılındaTürkmen Beyi Ağca tarafından yaptırılmıştır. Kapısı ve mihrabı gözalıcı üç sıra taş mermerle kaplıdır.
Bebekli Kilise: 1880-90yılları arasında yapılan kilisenin esas ismi Saint Paul’dür. Kilisenintepesinde Meryem Ana’nın 2.5 metrelik tunç heykeli bulunmaktadır.Heykelin bebeğe benzemesi nedeniyle halk arasında Bebekli Kilise olarakbilinir.
Büyük Saat Kulesi: Tarihi Ulu Cami Külliyesi içinde,1882 yılında Vali Abidin Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kesme taştandikdörtgen kesitli 32 m. yükseklikte bir kuledir. Resmi dairelerinzamanlarını ve ezan vakitlerini göstermek için yapılmıştır.
HAMAMLAR
ÇarşıHamamı: Ramazanoğlu Piri Bey tarafından 1529 yılında yaptırılmıştır.Soğukluk, sıcaklık bölümü ve halvet odalarıyla klasik Osmanlı hamammimarisinin tipik örneklerindendir. Giriş kapısındaki taş işçiliğiilginçtir.
KERVANSARAYLAR, BEDESTENLER
KurtkulağıKervansarayı: Kurtkulağı Kervansarayı, Ceyhan’ın 12 km. güneydoğusundaKurtkulağı beldesindedir. 17. yüzyıl sonunda Hüseyin Paşa tarafındaneski Halep kervan yolu üzerinde yaptırılmıştır. Büyük kesme taşlarlayapılmıştır. 23.60x45.75 m. boyutlarındadır. 1.80x2.15 m’lik kalınayaklar ve kemerlerle örtülü odalar sivri kemerli ikişer pencere ileaydınlanmaktadır. Kervansarayın hemen yanında, aynı döneme ait ilginçbir mimarisi olan tarihi cami bulunmaktadır.
Bedesten: EskiBelediye Caddesi üzerindedir. Ramazanoğlu Halil Bey ve oğlu Piri MehmetPaşa tarafından 16. yüzyılda yaptırılmıştır. “Kapalı Çarşı” olarak dabilinmektedir. Adana’nın en canlı ticaret merkezi olmuştur. Halen buönemi sürmektedir.
KAPLICALAR
Termal
Bahçeilçesindeki Haruniye Termal Turizm Merkezi, Aladağ yakınlarındaki Acısuiçmesi, Ceyhan'daki Tahtalıköy, Kokarpınar içmesi ve Kurttepe içmesiçeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan şifalı sulardır.
PLAJLAR
İlin Akdeniz kıyısındaki Karataş ve Yumurtalık ilçeleri kıyı turizmi açısından önemlidir.
YAYLALAR
Tekir,Bürücek, Aladağlar, Horzum Fındıklı, Hamidiye, Asar, Asmacık,Armutoluk, Belemedik, Meydan, Çamlıyayla ve Kızıldağ yaylaları eşsizgüzelliğiyle yayla turizmi için önemlidir.
KÖPRÜLER
Taşköprü:Adana Müzesi’ndeki kitabede mimar Auxentios tarafından 4. yüzyıldayapıldığı yazılıdır. 319 m. uzunluğunda ve 13 m. yüksekliğinde olanköprü, yanlardan ortaya doğru büyüyen 21 yuvarlak kemerden ibarettir.Bunlardan ancak 14’ü sağlamdır. Ortadaki büyük kemerde iki aslankabartması vardır.
KORUNAN ALANLAR
Yumurtalık Tabiatı Koruma Alanı
Konumu Doğu Akdeniz Bölgesinde, Adana ili, Karataş ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Saha; 16430 Ha. büyüklüğündedir.
UlaşımKarataş-adana yolu ile Yumurtalık-Adana yoluyla ulaşılmaktadır. TabiatıKoruma Alanı Karataş ilçe merkezine 35. km,Yumurtalık ilçe merkezine 30km. mesafededir.
Özellikleri Seyhan-Ceyhan deltası, göllagünleri, kıyı kumulları, barındırdığı bitki ve hayvan türleri, tarihive kültürel değerleri ile kompleks bir yapı oluşturmaktadır.
Sulakalan kompleksi, kuş göç yolu üzerinde bulunmakta olup, kışın kuşpopulasyonları çok yüksek değerlere ulaşmaktadır. Kuşların göçlerininemniyetleri bir şekilde tamamlanması bakımından son derece önemli birmevkiinde bulunmanın yanı sıra, soğuk kış şartlarında Orta Anadolu'dakigöllerin donması su kuşlarına çok önemli bir kışlak görevi yapmaktadır.
Akyatanve Ağyatan gölleri barındırdığı kuş türleri açısından Türkiye'deki "Asınıfı" niteliğindeki 19 sulak alandan 2'sini oluşturmaktadır. Ayrıcanesli tehlikeye düşmüş 2 tür deniz kaplumbağasının (Caretta caretta) veözellikle (Cheloria Mydas) Akdeniz'de varlığını sürdürebilmesiaçısından da bu alanlar önemlidir. Ayrıca Yumurtalık Lagünü ülkemizdeHalep Çamının(Pinus Halepensis)'in nadir yayılış alanıdır.
Saha;Türkiye'nin Akdeniz kıyılarında yer alan 17 deniz kaplumbağası yuvalamaalanlarından birisidir. Özellikle Akdeniz'de yok olma tehlikesi içindebulunan Chelonia Mydas türü kaplumbağa için son sığınma alanlarıdır.
SPORTİF FAALİYETLER
Adanaili baraj gölünde sörf yapılmaktadır. Yaylalarda trekking ve atlı doğasporu güzergahları mevcuttur. Bisiklet sürüşü için çok elverişligüzergahlar vardır. Seyhan ve Ceyhan nehirleri baraj gölleri oltabalıkçılığı için uygun mekanlardır.
Av potansiyeli yüksek olanilde Torosların yamaçlarında yaban keçisi, ala geyik ve karaca avhayvanı üretme sahaları kurulmuştur. Akarsularda bol miktarda alabalıkyaşamaktadır.
Rafting için çok elverişli ırmaklarından biri olan Göksu, Adana il merkezine 121 km. mesafede olan Feke ilçesindedir.
KUŞ GÖZLEM ALANI
Aladağlar:Kuş Alanı, Tuzla Gölü Kuş Alanı, Akyatan Gölü Kuş Alanı, Ağyatan GölüKuş Alanı, Yumurtalık Lagünleri Kuş Alanı Adana İli sınırlarındabulunmaktadır.
COĞRAFYA
Adana Seyhan nehrinin her ikiyakasında kurulmuş, Akdeniz de yaklaşık olarak 160 km. kıyısı bulunan,nüfus büyüklüğü açısından Türkiye'nin 4. ilidir. Adana, kuzeydenKayseri, kuzey batıdan Niğde, batıdan İçel, doğudan Kahramanmaraş veOsmaniye, güneybatıdan Hatay il sınırları ile çevrilidir.
Adana'dacoğrafi yapıya uygun olarak dağlık ve ovalık kesimde iklim değişiklikgöstermektedir. Ovalık alanın iklim yapısı Akdeniz iklimidir. Yazlarısıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Dağlık alanlarda ise karaiklimi hakimdir ve kışın yağışlar kar şeklindedir.
TARİHÇE
1950’densonra yoğun bir gelişme gösteren kentin yerleşim tarihi TepebağHöyüğü’ndeki s***arla çevrili yerleşim ile Neolitik Çağ’a inmektedir.Kent prehistorik devirlerden itibaren Anadolu’yu Gülek Boğazı ileTarsus’a bağlayan yol üzerinde olduğundan önemlidir. Hititİmparatorluğu yıkıldıktan sonra kurulan Geç Hitit Krallığı sınırlarıiçinde kalan bölge daha sonra sırasıyla Assur, Pers ve Büyükİskender’in egemenliğine girmiştir. İskender’in ölümünden sonra önceSeleukoslar, M.Ö. 66’da da Romalı Konsül Pompeius tarafından elegeçirilmiştir. Roma ve Bizans devirlerinde önem kazanan kent, 704’teAraplarca ele geçirildiyse de 9. yüzyılda tekrar Bizans egemenliğinitanımıştır. 11. yüzyıl sonunda Selçukluların, 14. yüzyıl ortalarında daMemlukluların egemenliği görülmektedir. Yavuz Sultan Selim’in MısırSeferi sırasında Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. 1833’te MısırValisi Mehmet Ali Paşa’nın işgaline uğrayan kent, 1840’ta LondraAntlaşması ile yeniden Osmanlı yönetimine girmiştir. 1867’de kurulanAdana vilayetinin merkezi olan Adana, I. Dünya Savaşı’nın ardındanFransızlar tarafından işgal edilmiştir. Fransızlar 5 Ocak 1922’de Adanaİtilafnamesi hükümleri uyarınca kenti boşaltmışlardır.
NE YENİR?
Adanayöresinin zengin bir mutfağı bulunmaktadır. Mutfağın bu kadar zenginolmasının nedeni çeşitli kültürlerin etkisinde kalmasıdır. Adanayemeklerinin en büyük özelliği un, bulgur, et ve çeşitli baharatlarınkullanılmasıdır. Aynı zamanda süt, yoğurt, peynir ve çökelek de bolmiktarda kullanılmaktadır. Adana kebabı çok ünlüdür. Bunun yanında bolyeşillik, ezme, salata yenir ve mevsimine göre ayran veya yöreye özgüşalgam suyu içilir. Kesme ya da hamur çorbası, yüzük çorbası, düğünçorbası, sebze yemeklerinden süllüm, mercimekli ıspanak başı, kabakçintmesi, bulgur yemeklerinden ekşili topalak, sarmısaklı köfte, içliköfte, sakatat dolması, kebaplardan Adana kebabı, çingene kebabı,içeceklerden şalgam veya meyan kökü, tatlılardan karakuş tatlısı, taşkadayıfı ve halka tatlısı Adana mutfağının özgün yemeklerindendir.
Adana'dan Yemek Tarifleri
Ispanaklı veya Etli Kömbe
Malzemeler:
4 kg. un
1 su bardağı yağ
1 tatlı kaşığı maya
2 kg. ıspanak veya 1 kg. kıyma
1 çay kaşığı susam
yeterince tuz ve su
5 baş kuru soğan
2 çorba kaşığı salça
Hazırlanışı:
Ortasıaçılan un tuz ve su eklenerek hamur haline getirilir. Mayalanması için1-2 saat bekletilir. Mayalanan hamur beş eşit parçaya bölünerek beziyapılır. Büyükçe bir tepsinin içi bir çay bardağı yağla iyice yağlanır.Beziler tepsinin çapına göre açılarak tepsiye yayılır. Soğan ıspanak vesalçadan hazırlanan iç koyularak dört kat yapılır. Başka bir kaptasusam, 1 bardak un ve 1 bardak su karıştırılarak bulamaç yapılır,hazırlanan bulamaç tepsideki hamurun üzerine sürülür. En üste bir subardağı yağ dökülür. Baklava dilimi şeklinde dilimlenen yemek fırındapişirilir.
Çingene Kebabı
Malzemeler:
1/2 kg. patlıcan
1 kg. domates
2 baş soğan
4-5 yeşil biber
1/2 demet maydanoz
yeterince tuz ve sumak
Hazırlanışı:
Patlıcanve domatesler şişlenerek közde pişirilir. Piştikten sonra kabuklarısoyulur ve dilimlenerek tepsiye dizilir. Diğer tarafta ise kuru soğanhalka halka doğranarak tuz ve sumakla ovalanır, sonra içine doğranmışmaydanoz konur ve tekrar karıştırılır. Bu karışım kızgın yağdakavrularak domates ve patlıcanın üzerine dökülür. Hazırlanan tepsininüzeri hava almayacak şekilde örtülüp mangalda yarım saat dahapişirilir. Sıcak servis yapılır.
Karakuş
Malzemeler:
1/2 kg. irmik
1 bardak şeker
2 bardak süt
1 adet limon kabuğu rendesi
1 adet yumurta
Yeterince un
1/2 kg. ceviz içi
Şurup için:
6 bardak şeker-5 bardak su, 1/2 adet limon
Hazırlanışı:
Birgece önceden irmik ılık süt ile ıslatılır, üzerine yağ ve yumurtaeklenerek yoğrulur. Kulak memesi yumuşaklığına gelinceye kadar üzerineun serpilir. Hazırlanan hamur 8 eşit parçaya bölünür ve üzerine nemlibez örtülerek dinlendirilir. Bezeler tek tek üzerine un serpilerekaçılır. Açılan yufkaya dövülmüş ceviz içi ve limon rendesi serpilir.Tekrar oklavaya sarılarak rulo haline getirilir ve baklava dilimihalinde kesilir. Diğer taraftan şurup malzemeleri kaynatılaraksoğutulur. Kesilen karakuşlar ise bol yağda kızarıncaya kadarpişirilerek şerbetin içine atılır. Bastırılarak şurubu emmesi sağlanır.Bu tatlı yapılırken iki ayrı tava kullanılmalıdır. Her kızartmadansonra yağ süzülmelidir.
NE ALINIR?
Geleneksel motiflerleyapılan el sanatları çok gelişmiştir. Keçecilik, koşumculuk, atarabacılığı, demircilik ve bakırcılık, yemenicilik, mermercilik,kilimcilik, hasır ve boyra örücülüğü ilin önemli el sanatları arasındayer alır.
YAPMADAN DÖNME
Kent Merkezindeki Bölge Arkeoloji Müzesini, Etnografya Müzesini, Atatürk Evini gezmeden,
Merkezde Ulu Cami, Sabancı Merkez Cami, Bebekli Kilise, Taş köprü ve Tepebağ Eski Adana evlerini görmeden,
Merkez dışındaki Anavarza, Şar ve Misis ören yerleri Akyatan ve Ağyatan Kuş Cennetlerini görmeden,
Adana Kebabı yemeden, Şalgam suyu ve Aşlama (meyan kökünden yapılmaktadır) içmeden,
Eski çarşıları gezmeden, Karatepe kilimlerinden almadan,
Uzun yıllardan beri yapılan Altın Koza Festivalini izlemeden
...Dönmeyin.
